دانلود پايان نامه بررسي تاثیر استفاده از پرداختهای الکترونیکی (کارتهای بانکی) بر میزان استفاده از وجه نقد
این پروپوزال در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد
اخذ شده در کارشناسی ارشد رشته مدیریت بانکی
The Effects of E-payment Instruments on Cash Usage
توضیحات:
فهرست مطالب
فصل اول کلیات تحقیق و اهمیت موضوع 3
مقدمه1-1 3
1-2بیان مساله 8
1-3 قلمرو تحقیق: 13
1-3-1قلمروزمانی 13
1-3-2قلمرو مکانی: 14
1-3-3قلمرو موضوعی 14
1-4اهداف تحقیق 14
1-5ضرورت و اهمیت تحقیق: 15
1-6 انگیزه انجام تحقیق : 15
1-7 جنبه های بدیع و نو بودن این تحقیق: 16
1-8نوع روش تحقیق: 17
1-9- جامعه آماري 18
1-10- روش تحليل داده ها: 18
1-11 سؤالهاي تحقيق 18
1-12 فرضیه اصلی تحقیق: 18
1-12معرفی مدل تحقیق 19
1-12-1معرفی متغیرهای مدل 19
1-13 مشكلات وتنگناهاي احتمالي تحقيق 20
1-14 تعریف مفاهیم و واژگان به کار رفته در تحقیق 20
فصل دوم مبانی نظری،پیشینه تحقیق و مروری بر ادبیات علمی 21
1-1نظامهای پرداخت و اهمیت آن در اقتصاد 22
1-2نظامهای پرداخت کلان 26
1-3معرفي سيستم هاي پرداخت ملي 27
1-3-1تعريف سامانه هاي پرداخت ملي 27
1-3-2سامانه تسويه ناخالص آني ( ساتنا) 29
1-3-2-1اهميت پرداخت هاي بين بانکي 30
2-1انواع نظامهای پرداخت درنظام پرداختهای خرد 33
2-1-1وجه نقد 33
2-1-2مفهوم پول 34
3-1-2کارکردهای پول 34
2-1-4اندازهگیری عرضه پول 35
2-1-5پول در فرایند پرداخت 41
6-1-2پول الکترونیک 45
1-6-1-2پول الکترونیکی و ویژگی‌های آن 46
2-1-6-2آثار کلان اقتصادی پول الکترونیکی 52
2-2چک 56
2-2-1چکهای اشخاص 59
2-2-2چکهای بانکی 60
2-2-3چک به عنوان ابزار پیش پرداخت 61
2-2-4چک پول بانک مرکزی 61
2-3-1کارتهای بانکی 62
2-3-1کارتهای بدهی: 62
2-3-2کارتهای اعتباری 63
2-3-3کارتهای پیش پرداخت (کارت پول) 64
2-3-4کيف پول الکترونيکی 64
3-1تاریخچه و روند استفاده از ابزارهای پرداخت در ایران 68
ادبیات و بیشینه موضوع: 71
ادبیات نظری 71
4-1تقاضای استفاده از ابزارهای پرداخت: 71
تحولات در رفتارهای عمومی پرداختهای پایانه های فروش 71
4-2جانشینی ابزارهای پرداخت: 84
ادبیات تجربی 88
4-3روشهای برآورد وجه نقد و مدلهای ارائه شده: 88
4-4مشکلات برآورد وجه نقد مورد استفاده خانوارها: 92
5-جمع بندی موضوع 93
فصل اول کلیات تحقیق و اهمیت موضوع
1-1-مقدمه
درجوامع ساده اولیه مبادلات اکثراً به صورت تهاتری انجام می شد.اما بعد ازگسترش مبادلات و تعدد وتنوع بسیارزیادکالاها ،برای تسهیل درامرمبادله وکاهش هزینه های مبادله ، پول به عنوان یک ضرورت ایجاد شد وبه عنوان رابطه مبادله همه کالاها باسایر کالاهای دیگرواحدمحاسبه، واسطه مبادله،مبادلات راازحالت تهاتری به مبادلات پولی تبدیل کرد.لذاگفته می شود پول آن چیزی است که ازسوی عموم آحادجامعه به عنوان وسیله پرداخت یاواسطه مبادله پذیرفته شده است. و واحد محاسبه ،ملاک سنجش وذخیره ارزش است.
درتاریخ پیدایش پول،ابتداپول به صورت سکه های ساخته شده از فلزات قیمتی مانند طلا ونقره بوده است.امادرزمان هایی پول به صورت کالاهای خاص،مانند صدف نیزرواج داشته است.بعد ازپیدایش شکل اولیه بانکداری حواله های بانکی واسکناس هم به به عنوان پول موضوعیت یافت.دراقتصاد پولی،مبادلات با پول انجام می شود وپول با کارکردهای خود مبادلات راتسهیل می کند. محمدآلادم و نجوان عبدالت( در مطالعه ایی که صورت داده اند به بررسی اثرتوسعه پول الکترونیکی برسیاست پولی و نقش بانک مرکزی پرداخته اند.در سال های اخیرمنافع قابل توجهی در توسعه پول الکترونیکی وجود دارد. پول نقد به عنوان مهمترین ابزار در پرداخت های کوچک شناخته می شود.
امروزه پرداختهای الکترونیکی هم این وظیفه را بخوبی انجام می دهند.چنین توسعه ای، اثربخشی و اجرای سیاست های پولی را تحت تاثیرقرار می دهد.اگرچه افزایش استفاده ازپول الکترونیکی بصورت قابل ملاحظه ای تقاضا برای ذخایر بانک مرکزی را محدودمی کند. و این میتوانند تاثیر بسیار زیادی بر عرضه و نقاضای پول بگذارد.
در سالهای اخیر استفاده از کارتهای بانکی به جای وجه نقد به شدت افزایش یافته است.برای مثال در کشور آمریکا استفاده از کارتهای بانکی از 21درصد در سال 1999به حدود37 درصد در سال 2009افزایش یافته است.( D.B. Humphrey)
در حدود 150سال پیش وجه نقد برای تمامی پرداختها اعم از کوچک و بزرگ استفاده می شد.حتی برای پرداختهای بزرگ و پرداختهای بین بانکی چاره ای بجز استفاده از وجه نقد وجود نداشت و مردم از آن ،جهت وسیله ای برای ذخیره ارزش استفاده می نمودند.بعد از سال 1915شبکه بین بانکی توسط فدرال رزرو برای پرداختهای بین بانکی ایجاد شد تا انتقال وجه نقد بین بانکها توسط این شبکه انجام شود.از سال (1870-1950 )چکها بطور فزاینده ای جای وجه نقد را برای پرداختهای جزیی مشتریان و پرداخت حقوق کارمندان حتی انواع صورتحسابها گرفتند. (Drehmann, Goodhart, & Krueger, 2002),)
گرچه وجه نقد هنوز هم برای پرداختهای جزیی بهترین گزینه است. اما به نظر میرسد امروزه با پیشرفت بانکداری الکترونیک و فراگیر شدن دستگاههای پایانه فروشگاهی و حضور کارتهای بانکی به سرعت نقش وجه نقد در معاملات کمرنگ شده و حتی خریدهای جزیی مشتریان با کارتهای بانکی از طریق پایانه های فروش در فروشگاهها و سوپر مارکتها انجام میگیرد.
اسکناس، چک و اسناد بانکی مهمترین ابزار انتقال مالکیت در سیستم بانکی است. ولی در میان آنها اسکناس جایگاه ویژه ای دارد و ایرانیان اعتماد خاصی به آن دارند. در مقابل در بانکداری الکترونیک کارتها جای اسکناس، چک و اسناد بانکی را گرفته اند. با این کارتها می توان از فروشگاه محل سکونت به راحتی خرید کرد، بدون مراجعه به بانک با استفاده از شبکه اینترنت پولی از حساب شخصی به حساب دیگری ریخت، قبض آب، برق، گاز، تلفن را پرداخت، بلیت هواپیما خرید و هزینه اقامت در هتل را داد.
در بانکداری سنتی میزان انباشت پول در یک دوره زمانی اهمیت دارد در حالی که در بانکداری الکترونیکی گردش پول بسیار حایز اهمیت است. هدف بانکداری الکترونیک عدم مراجعه مشتری به شعبه بانک است. بانکهای صادرات با طرح سپهر، کشاورزی با طرح مهر، ملی با طرح سیبا، رفاه با طرح جاری همراه، ملت با طرح جام و تجارت با طرح سحر به فعالیت های محدود و شبه الکترونیکی دست زده اند.
این بانکها با صدور کارتهای بانکی، مشتریان را به استفاده از آن تشویق می کنند. که با این کارتها تا حدودی استفاده از اسکناس محدود شده است. همچنین بانک مرکزی با ارسال بخشنامه ای به بانکها با طرح مسئله پولشویی دریافتهای روزانه مشتریان را تا سقف 150میلیون ریال محدود کرده است. با توجه به رواج استفاده از کارت های بانکی در چند سال گذشته میزان محدودی از تعداد مراجعه کنندگان مستقیم بانکها کم شده و کمکی به کاهش استفاده از اسکناس نشده است.و مردم اعتماد زیادی به این کارتها بدلیل مشکلات زیر ساختی فناوری اطلاعات ندارند. و همچنان وجه نقد بیشترین محبوبیت رانزدبیشتر مردم داراست .. درایران سالانه به طور متوسط ۱۵ میلیون دلار صرف چاپ اسکناس می شود. عمر اسکناسها در ایران کمتر از دو سال است و سالانه یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون برگه اسکناس فرسوده سوزانده می شود.
علاوه بر آن۶۰ درصد مراجعه کنونی مردم به شبکه بانکی برای دریافت یا پرداخت پول نقد است.کارت های موجود فعلا بیشتر برای دریافت اسکناس از بانکهاست.اطلاعات نشان می دهد که دارندگان کارتها به طور میانگین می توانند روزانه چهار باروهردفعه حداکثر5۰ هزار تومان اسکناس ازحساب خود برداشت کنند.
البته امروزه تمام بانکها دستگاه های کارتخوان را در اکثر فروشگاه ها و مراکز خرید نصب کرده اند و مشتریان آنها می توانند به جای پول نقد با همین کارتها هزینه کالای خریداری شده خود را پرداخت نمایند. اما تعدادشان هنوز بسیار محدود است. بر اساس آخرین آمار ۳۵۰۰ دستگاه خودپرداز(ATM) در بانکها و ۲۹ هزاردستگاه پایانه فروش(POS) در مراکز خرید نصب شده و ۱۰ میلیون کارت برای مشتریان صادر شده است .کارتهای موجود درداخل کشوراعتبارداردوامکان استفاده از آن در خارج از ایران وجود ندارد.
پیش از انقلاب بانکهای ایرانی قراردادهایی با موسسات بزرگ نظیر ویزا و مسترکارت داشتندولی بعد از تحریم دولت آمریکا این قراردادها متوقف شد
به عنوان نمونه بانک ملی ایران قراردادی با ویزا داشت که بر اساس آن بانک ملی موسساتی را معرفی می کرد که کارت ویزا را بپذیرند و این بانک تضمین کننده مطالبات مشتریان ایرانی بود و در نهایت تمام پرداخت های خود را از ویزا دریافت می کرد.
هم اکنون بانک مرکزی ج.ا.ا با همکاری یک بانک اروپایی طرحی آزمایشی را در دست اجرا دارد که کارتهای صادر شده از سوی بانکهای خارجی به جز بانکهای آمریکایی و اسرائیلی در ایران قابل استفاده خواهد بود. این طرح آزمایشی در بیست مرکز نظیر هتلها اجرا شده و خارجیها می توانند بدون پرداخت پول نقد از کارتهای الکترونیک شخصی خود در ایران نیز استفاده کنند . اگر این طرح گسترش یابد تا حدودی مشکل اصلی گردشگران خارجی که به ایران می آیند،برای پرداخت برخی هزینه ها نظیر هزینه اقامت هتل حل خواهد شد.در مرحله دوم پیش بینی شده که شهروندان ایرانی از بانکهای داخلی تقاضای کارتهای اعتباری بین المللی بکنند و با تضمین بانکهای ایرانی کارت بین المللی برایشان صادر شود تا از مزایای آن در کشورهای دیگر استفاده کنند. مرحله نهایی این طرح حل و فصل اختلافات با آمریکا و برطرف شدن تحریم اقتصادی است که با وضعیت موجود چشم انداز روشنی برای آن وجود ندارد.
1-2- بیان مساله
نظریات نوین تقاضای پول از اواسط قرن هجدهم بانسخه کلاسیک نظریه مقداری پول شروع شد.وجه غالب این نظریه به سرعت گردش مبادلاتی پول تأکید داشت و نه به تقاضای پول. فیشر(1911) بیانی دقیق از این چارچوب ارائه کرد. وی نشان داد که مقدار پول مورد نیاز اقتصاد، برای انجام میزان معین مبادلات به کدام عوامل بستگی دارد.ولی اقتصاددانان کمبریج (چون مارشال، پیگو و رابرتسون)این رویه را دنبال نکردند.روش آنها مبتنی بر انتخاب فرد برای نگهداری پول برای انجام مبادلات، با توجه به محدودیت ثروت و هزینه فرصت بود.در این مکتب، تقاضای پول با درآمد ملی متناسب است و آنها به سرعت گردش درآمدی پول تأکید داشتند.در این نظریه نیز همانند نظریه فیشر، مبادلات بیشتر به پول بیشتر نیاز دارد.تفاوت این دونظریه در این است که در مکتب کمبریج، بر انتخاب پول تأکید می‌شود و نه به اجبار نگهداري پول.، فیشر بر ویژگی دارایی پول تأکید کرد، و مکتب کمبریج نشان داد که از بین همه دارایی‌ها صرفاً پول قابلیت پذیرش همگانی به عنوان وسیله مبادله را دارد.کینز(1936) انگیزه مبادلاتی پول را مهم تلقی کرد؛ ولی آن را تنها عامل مؤثر بر تقاضای پول فرض نکرد.کینز نشان داد تقاضای پول، ناشی از انگیزه‌های مبادلاتی، احتیاطی و سفته بازی است.در این چارچوب، تقاضای پول، تابعی از درآمد و نرخ بهره شد.کینز با معرفی مفهوم دام نقدینگی، تأثیرگذاری سیاست پولی را به چالش کشید، و این بحث مبنایی برای مجادلات بعدی درباره تأثیرگذاری سیاست پولی و مالی شد.
فریدمن(1956) نظریه مقداری پول جدید را بنا نهاد. وی پول را همانند کالای بادوام درنظر گرفت و تقاضا برای پول را در این چارچوب شکل داد.فریدمن با این فرض شروع کرد که پول همانند هر دارایی دیگر، جریان خدمتی را برای دارنده آن در پی دارد. البته با این تأکید که پول جایگاه موقتی برای قدرت خرید است. وی تقاضای پول را تابعی از درآمد، نرخ بهره، ثروت، نسبت سرمایه انسانی به فیزیکی و قیمت ارائه کرد. فریدمن ثروت را به عنوان محدودیت نگهداری دارایی در نظر گرفت و نرخهای بازدهی دارایی‌های دیگر به جز پول را به عنوان هزینه فرصت، مد نظر قرار داد.