فهرست موضوعي

اهمیت فلسفه در زندگی انسان

تعاریف
ویژگی های ایده آلیسم
ماهیت انسان در مکتب ایده آلیسم
شاخه های ایده آلیسم
ایده آلیسم معرفت شناختی
ایده آلیسم اخلاقی
متافیزیک – معرفت شناسی – ارزش شناسی در مکتب ایده آلیسم
هدف های تعلیم و تربیت از دیدگاه ایده آلیست ها
روش های تدریس
به صورت خلاصه به نقش معلم  می پردازیم
برنامه ی درسی ایده آلیست ها
برنامه ی آموزشی ایده آلیست ها
دیدگاه باتلر
تربیت از دیدگاه ایده آلیست ها
آموزش و پرورش از ديدگاه ايده آليسم
نتیجه گیری
منابع

مطالب درون پاورپوينت

اهمیت فلسفه در زندگی انسان
 
هرکس در زندگی دارای یک تفکر فلسفی است.
 تفکر فلسفی هر کسی جهت کلی فعالیت  های او را در زندگی تعیین می کند بدون در نظر گرفتن فلسفه ، انسان هایی که در تعیین مقاصد – هدفها – محتوا و روش های آموزش و پرورش موًثر هستند نمی توانند در حوزه ی آموزش و پرورش و فرایند تعلیم و تربیت به طور عمیق بحث نمود همه ی کسانی که در فرایند تعلیم و تربیت و برنامه ریزی درسی دخیل هستند .
بایستی به نظریات و تفکرات فیلسوفان گذشته و دنیای معاصر آشنایی داشته باشند تا بتوانند بر اساس آن تصمیمات و فعالیت های خود را با ژرف نگری و روشن بینی خاصی همراه سازند.

مکاتب فلسفی پس از بحث درباره جهان، ادراک و شناخت، ارزش ها و  ... در نظریه و در اقدام شان به توصیف و تجویز فنون، روش ها و رویکردها می پردازند.

تعاریف

 مکتب
 به گروهی از افراد به ویژه اندیشمندان ، روشنفکران ، و هنرمندانی گفته می شود که افکار ، آثار و سبک های آنها تأثیر اجتماعی مشترک داشته و یا از نظر اعتقادی در آرای خود  وحدت نظر  داشته باشند.
به این اعتبار می توان گفت : واژه ی مکتب به آرا و افکار هر فردی که از تأثیر و نفوذ اجتماعی بر خوردار بوده و احتمالاً پیروانی هم داشته باشد می تواند اطلاق شود.
مثال : وقتی < ژان ژاک روسو > عقاید و آرای خود را در مورد طبیعت انسان و تعلیم و تربیت بیان کرد عده ای از مربیان عقاید او را پسندیدند و از او پیروی کردند به طوری که مدارس بر اساس نظریات وی تأسیس شد.بعد ها او را بنیانگذار و پیروانش را دنباله رو< مکتب طبیعت گرایی  > نامیدند.              

مکتب ایدئالیسم
در لغت:
واژه ایدیا واژه‌ای است  یونانی که از لفظ یونانی دیگری به نام «ایده ئیو» به معنای دیدن مشتق شده‌است. واژه‌ی ایده‌آلیسم برگرفته از کلمه‌ی ایده،  به آرمان‌گرایی، اصالت تصور، ذهن‌گرایی و سرانجام پندارگرایی ترجمه شده است..
که به معنی بعضی چیزهای ایده ای ( ذهنی و تصوری ) و نگاه ذهن به امور است . مکتب ایده آلیسم اعتقاد دارند که هستی ، جهان یا عالم خارج امری اعتباری و ذهنی است .
به قول " شو پنهاور " جهان پندار من است ..

به نظر افلاطون : ایده Idea  با شکل ( Form ) به عقل و ذهن درک می شود و در زمان موجود نیست و در واقعیت تجلی نمی یابد .
افلاطون معتقد بود : جهان مادی نه بود و نه نبود بلکه نمود است.
یعنی هریک از موجودات جهان من یک نمونه ی کامل و حقیقی در جهان دیگری است ، جهانی که حقیقی و اصلی است.
خود افلاطون آن نمونه های کامل  را که تنها عقل قادر به در آن است ایده نامیده است
ایده آلیسم در معنی خودش بر این نظر استوار است که ذهن و ارزش های روحی و معنوی به عنوان یک کل اساس جهان به حساب می آیند
فیلسوفانی مشهور و صاحب نام چون : افلاطون – کانت – هگل – فروبل – برادلی – کروچه و هاریس از مکتب ایده آلیسم بوده اند.

ایده‌آلیسم، ذهن یا خود را مقدم بر ماده و پدیده‌های طبیعی می‌داند. براساس این نظام فکری، آنچه اصالت دارد، ایده‌ها یا پندارهاست و چیزهای طبیعی و مادی، واقعیت‌های اصیل نیستند. واقعیت‌های اصیل به عالم پندار یا عالم روحانی تعلق دارد. واقعیت همان است که ذهن، آنها را به جهان می‌افکند.
 انسان موجودی است که از ذهن و جسم تشکیل یافته و روح او مقدم بر جسم اوست. روح چون غیرمادی است، پس واقعیتی اصیل دارد. جسم فانی است و مادی، پس ارزش جاودانگی ندارد.
شناخت ما از جهان، شناختی ذهنی است. شناخت واقعیت‌های مادی و ملموس و ارزش‌هایی که در جهان مادی وجود دارند، همه نسبی است.

ماهیت انسان در مکتب ایده آلیسم
 انسان دو بعدي است؛ بعدي در جسم، بعدي در روح .
روح وذهن امری مجرد و مستقل از ماده و جسم است.
تن و روان جداي از هم و مقابل هم قرار دارند( روح و جسم يكي نیست).
روح بر جسم مقدم است.
روح و ذهن از یک هستی مطلق و ازلی است که معمولا خدا نامیده می شود نشات می گیرد

شاخه های ایده آلیسم
رشد ایده آلیسم را حداقل می توان در سه شاخه در نظر گرفت:
الف:  ایده آلیسم هستی شناختی ... در حوزه هستی شناسی، اصالت معنی در مقابل اصالت ماده است.
ب:   ایده آلیسم معرفت شناختی ...
ج:   ایده آلیسم اخلاقی ...

ایده آلیسم معرفت شناختی
  «کانت» در نظریه خود صورت معرفت را امری عقلانی می دانست که برماده و موضوع معرفت یا شناخت که خود حاصل از تجربه است حمل می شود.  
ایده آلیسم اخلاقی
انسان ایده آلیست، به لحاظ اخلاقی، به فضائل و رذائل وموازین ومعیارهای ثابت و مطلق واحکام جهانشمول اخلاقی و ارزشی معتقد است.
او  بنای رفتار فردی و جمعی خود را بر تطابق با آن ایده های اخلاقی قرار می دهد.
متافیزیک – معرفت شناسی – ارزش شناسی در مکتب ایده آلیسم
1.  متافیزیک ایده آلیسم : جهان چیزی بیشتر از آن چیزی است که به چشم می آید. پدیده ها  بر اساس ایده آل ( خدا ) و آنچه به روح نسبت داده می شود و مورد تفسیر قرار می گیرند ، عقل و روح مقدم بر ماده است .
2.  معرفت شناسی  ایده آلیسم : معرفت انسان مستقل از تجربه ی حسی اوست  و منشا معرفت ذهن است  و حقیقت به وسیله ی خرد کشف می شود ( ابزار شناخت عقل است )
3.  ارزش شناسی ایده آلیسم : ارزش ها تغییر ناپذیرند و در وجود خدا هستند . ارزش ها مطلق و غیر قابل تغییرند و ارزش های روحی و غیر مادی تاثیر قطعی بر جهان دارند.
هدف های تعلیم و تربیت از دیدگاه ایده آلیست ها
باید به رشد و تکامل ذهنی دانش آموزان  کمک کند تا آنچه را که در ذاتش دارد بروز دهد ( رشد توانایی های عقلانی و شخصیت دانش آموزان )
مربی و آموزش در مکتب ایده الیسم.
به معلم و مربی توجه بیشتری دارند  و معتقدند که مربی باید از نضر عقلی – اخلاقی برتر یا سرمشق شاگردان خود باشند و محیط خاص را برای کودک فراهم کند و راهنمایی محصلان به سوی حقیقت است .
معلم باید از لحاظ معرفت و بینش انسانی برتر و نیازها و توانائیها ی شاگردان را خوب بشناسد.در این مکتب معلم نقش اساسی و اصلی رادارد.
روش های تدریس :
تدریس بیشتر یاری رسانیدن به شاگردان است اصولاً در این دیدگاه انسان چیزی یاد نمی گیرد بلکه آن را به خاطر می آورد.یاد گیری فقط یاد آوری مطالب است. سخنرانی توسط معلم و بحث و گفت و گو و مناظره ی شاگردان از روش های تدریس این مکتب است.

به صورت خلاصه به نقش معلم  می پردازیم.
.  معلم مظهر یا نمونه ی کامل واقعیت برای بچه است .
  معلم باید معلومات کافی درباره ی شاگرد داشته باشد.
  معلم باید در فن خود متخصص باشد.
  معلم باید طوری باشد که ستایش و احترام شاگرد را جلب کند.
  معلم باید رفیق خصوصی هریک از شاگردان باشد.
  معلم باید تمایل و شوق به یادگیری در شاگردان را بیدار کند.
.  معلم باید در فن زندگی استاد باشد.
 معلم باید در تکامل شخصیت آدمی همکارخدا باشد.(معلم باید روح یا ذهن را که عالی ترین صورت وجود در جهان است کامل سازد.)
        معلم خوب در ضمن تدریس شخصا چیزهای تازه را یاد می گیرد.
       معلم باید سفیر پیشرفت و ترقی باشد.

برنامه ی درسی ایده آلیست ها :
برنامه ی درسی بر اساس فکر یا فرض طبیعت روحی انسان تهیه و تنظیم می شود و موضوعاتی را شامل می گردد که برای تحقق رشد و تکامل عقلی و اخلاقی ضرورت دارند
. محتوای درسی ایده الیست:

موضوعات و مطالب انتزاعی – مطالعه زندگی شخصیت ها – قهرمانان تاریخی و اسطوره ها
  « ایده آلیسم و تعلیم و تربیت از دیدگاه لوئیس آنتز ایده الیست معاصر»
ایشان در مقاله ای به نام ایده آلیسم به عنوان فلسفه ی تعلیم و تربیت به معرفی این مکتب و جنبه های تربیتی آن می پردازد.
به نظر لوئیس آنتز : ایده آلیسم به آن دسته از تئوریها اطلاق می شود که به ذهن و روح اهمیت می دهند.
تصور،موضوع معرفت را تشکیل می دهد و به عنوان امر معلوم یا دانستی تلقی می گردد.
برنامه ی آموزشی ایده آلیست ها :
در مورد برنامه "باتلر" اهمیت میراث نژادی و فرهنگی را ذکر می کند.
" هورن " نیز در تهیه ی برنامه ی وضع فرد – احتیاجات جمعی و آشنایی با جهانی که فرد در آن زندگی می کند مهم تلقی می نماید.
"گرین" ایده آلیست معاصر مطالعه ی چهار موضوع را برای همه لازم می داند:
1.   موضوعات صوری : مانند منطق ، ریاضیات ، زبان مادری ،زبان های خارجی
2.   موضوعاتی که با امور خارجی سروکار دارند : مانند علوم طبیعی و انسانی
3.   موضوعات دستوری : مانند اخلاق – امور هنری و مذهب
4.   موضوعات کلی مانند : تاریخ - الهیات – فلسفه

دیدگاه باتلر

باتلر از چهار عنصر تقلید - رغبت – کوشش و انضباط – خودکاری در تربیت نام می برد.
رغبت : عبارت از جلب شدن فرد به چیزی که باید آموخته شود.
کوشش: فعالیتی است که خود فرد برای یاد گیری یا کسب مهارت باید انجام دهد.
انضباط : دانستن دلیل انجام کار و ضرورت انجام آن و همچنین توجه به نتایج حاصل از آن فرد را با انضباط می سازد.

دیدگاه باتلر
خودکاری شاگرد : عامل مهم در تربیت خود فعالیت است.
تربیت جریانی است که در فرد رخ می نماید، بنابر این خود او باید در این جریان نقش اساسی را بر عهده داشته باشد.
آزادی اراده ی فرد نیز مهم تلقی می شود.
آنچه مورد توجه است کل شخصیت افراد  است، تفکیک جنبه های اجتماعی و عاطفی از لحاظ تربیتی صحیح نیست.

تربیت از دیدگاه ایده آلیست ها
مربی باید:
 یک همراه خوب باشد.
  مربی باید تمایل و شوق به یادگیری را در مخاطبان بیدار کند.
 مربی باید در فن زندگی استاد باشد.
مربی باید در تکامل شخصیت آدمی بکوشد.
معلم باید روح یا ذهن را که عالی ترین صورت وجود در جهان است کامل سازد.

 درمکتب ایدئالیسم
یادگیری به منزلة ورود به گلستاني است؛
یادگیرندگان گل هاي اين گلستان و یاددهندگان باغبان اين گلها هستند.
اين گلها بايد به عالي ترين درجة رشد و كمال برسند.
ایدئالیسم
برخی از ایدئالیست‌ها گام را فراتر نهادند و کلیه واقعیتهای خارجی حتی وجود خود و علم به هر چیزی را انکار کرده اند ...  در یونان قدیم به این عده به سوفسطائی یا سوفسیت مشهور بودند.
مکتب ایدئالیسم
در چهار گروه :
1- عملي مثل روش تهية غذا و مسكن، بكار بردن ابزار و آلات...
 2- نظري مثل ادبيات، زبان، علوم، رياضيات و از اين قبيل...
 3- هنري مثل هنر، شعر، موسيقي و مجسمه سازي...
 4- ديني و اخلاقي مثل الهيات، دستورات و احكام ديني...

آموزش و پرورش از ديدگاه ايده آليسم

پرورش عبارتست از نفوذ انسان روي انسان و جرياني است كه انسان را به تحقق ذات ( به فعليت رساندن استعدادهاي بلقوة انسان) ضمن كوششهاي راهنما هدایت كند.

انسان تنها موجود قابل تربيت است. او تنها موجودي است كه داراي تاريخ، فرهنگ و تمدن است. انسان برخلاف ساير موجودات به پشتوانة توانايي هاي ذهني - فكري توانسته به پيشرفت هاي علمي، صنعتي، فكري و فلسفي برسد.
نتیجه گیری
ايده آليسم با تكيه بر ماهيت روحاني انسان و جهان و تأكيد بر فرآيند شكوفايي و رشد بالقوه آدمي، به عنـوان يكي از كهنترين نظامهاي فكري بشري، ريشه و مبنـاي منطقي بسياري از عملكردهاي كنوني آموزش و پرورش
است. اما تكيه بيش از حد بـر معنـي، و ناديـده گـرفتن بسياري از واقعيتهاي محيطـي و بيرونـي باعـث عـدم درك درست اين مكتب از نيازهاي طبيعي انساني شـده است. جز واقعیت وجود خود و یک رشته پندارهای ذهنی چیز دیگری در جهان وجود ندارد؛ آنچه که در جهان خارج از خود وجود دارد، تنها با قوه ادراک وحواس فهمیدنی است. این قوه ادراک است که تصورات مختلفی را در اختیار ما قرار می‌دهد.  
منابع
- اسماعيلي علي، سعيد (1377 (پژوهشي پيرامون چند فلسفة تربيتي معاصر، ترجمه عباس عرب، مشهد، آستان قدس رضوي.
 - پاپكين، ريچارد اچ (1375 (متا فيزيك و فلسفه معاصـر، ترجمـه سيد جلال الـدين مجتبـوي، تهـران، پژوهشـگاه علـوم انسـاني و مطالعات فرهنگي. 23 .باقري، خسرو و عطاران، محمد (1376 (فلسـفة تعلـيم و تربيـت معاصر، تهران، سوره
- مهر محمدي، محمود (1374 (مسأله محـوري، فصـلنامه تعلـيم و تربيت، شماره 43و44 ،وزارت آموزش و پرورش. 25 .شعاري نژاد، علي اكبر(1376 (فلسفه آموزش و پـرورش، تهـران، انتشارات امير كبير.
- سجادي، سيدمهدي (1376 (تبيين و ارزيابي ديدگاه معرفت شناختي ايدئاليسم، رئاليسم و پراگماتيسم و دلالتهاي روش شـناختي آن در فلسفه تربيتي، رساله دوره دكتري، تهران، دانشگاه تربيت مدرس.
- وتك، جرالدال (1380 (مكاتب فلسـفي و آراي تربيتـي، ترجمـه محمد جعفر پاك سرشت، تهران، سمت.
- - باقري، خسرو و عطاران، محمد (1376 (فلسـفة تعلـيم و تربيـت معاصر، تهران، سوره.
- .ديويي، جان(1325 (آموزشگاههاي فردا، ترجمـه ا. ح. آريـانپور، تهران، انتشارات فرانكلين.
Butler,D (1963) Idealism in Education, New York: Harper and Row publishers.
Butler. J. D. (1968). Four Philosophies and their practice in education and Religion, New York, Harper and Row publishers.
Shook. J. R. (2004) Truth and the pragmatic theory of learning, Oklahoma state university.
West. C. (1989),The American Evasion of Philosophy:A Genealogy of Pragmatism,University of Wisconsin Press.
Howers. T. (1992). Modles of Teaching, Toronto, Canada Allynan Bacon, Boston