برقراری ارتباط با دیگران برای بشر که موجودی اجتماعی است یک امر طبیعی و مهم به شمار می‌آید. از آنجایی که ما انسانها به شکل گروهی زندگی می‌کنیم، چه بخواهیم و چه نخواهیم دائماً در حال برقراری ارتباط با دیگران هستیم. همه اعمال ما نوعی ارتباط به حساب می‌آیند. تکان دادن سر، روی برگرداندن، اشارات چشمی یا بدنی و… هر یک می‌توانند پیامی را به دنبال داشته و در برگیرنده انواع ارتباط و تعامل با دیگران باشند. حتی سکوت نیز در برخی مواقع می‌تواند نشانه‌های ارتباطی مختلفی را در برداشته باشد. همانطور که می‌دانیم ارتباطات زمانی کارآمد خواهند بود که به شیوه مثبت و سازنده برقرار شوند و در غیر این صورت دردسر آفرین خواهند شد. برخی افراد از برقراری ارتباط موثر ناتوان هستند چرا که عناصر ارتباط و عوامل موثر بر آن و موانع بر سر راه ارتباط صحیح را نمی‌شناسند. در این بروشور به اصول و چگونگی یادگیری مهارت ارتباط موثر با دیگران می‌پردازیم.
ضرورت مهارت ارتباط موثر
برای کلیه فعالیت‌های اجتماعی از جمله دوست‌یابی، ازدواج، تحصیل، اشتغال، بر طرف کردن نیازهای روزانه و … نیازمند برقراری ارتباط موثر با دیگران هستیم و اگر این مهارت را به خوبی نیاموخته باشیم، در اغلب فعالیت‌های اجتماعی، آنگونه که می‌خواهیم پیش نرفته و رضایت ما تأمین نخواهد شد. به عنوان مثال اگر شما نتوانید با همسر، فرزند، والدین یا رئیس‌تان به طور موثر ارتباط برقرار کنید. تعامل صحیحی بین شما شکل نمی‌گیرد و نمی‌توانید صحبت یا ایده‌های یکدیگر را درک کنید.
عدم توانایی برقراری ارتباط موثر باعث شکل‌گیری تعارضات بین فردی و در نهایت انزوا و تنهایی افراد خواهد شد. اما خوشبختانه یکی از اصول مهارتهای زندگی از جمله ” ارتباط موثر” آن است که قابل یادگیری بوده و همه می‌توانند با فراگیری و تمرین آن عملکرد موثرتری در تعامل با دیگران داشته باشند.
راهکارهای برقراری ارتباط موثر
۱) شنونده خوبی، برای آنچه طرف تعامل شما می‌گوید باشید. اغلب ما آن چنان درگیر افکار و احساسات خود هستیم که واقعاً به آنچه دیگران می‌گویند گوش نمی‌دهیم.
۲) به فرستنده فهماندن که به او گوش می‌دهید (از طریق زبان بدن یا اصوات دلگرم کننده مثل”آها”)
۳) تکرار و انعکاس آنچه که سخنگو می‌گوید.
۴) انتخاب زمان مناسب برای صحبت.
۵) برقراری ارتباط غیر کلامی مانند: تکان دادن سر، تماس چشمی خوب و حالات چهره‌ای خوشایند.
۶) سعی در پی بردن به احساس دیگران.
۷) ارائه راه حل‌های احتمالی
۸) ادا کردن آنچه که گفته شد تا مطمئن شوید منظور را به درستی فهمیده‌اید.
۹) ارائه فیدبک یا بازخورد دلگرم کننده همراه با تحسین.
۱۰) مثبت نگر باشید، حتی اگر با چهره انتقادی یا خشک از طرف مقابل‌تان روبرو شدید به موقعیت و برقراری ارتباط با دیدی، مثبت بنگرید
۱۱) راحت و آرام باشید، چون داشتن احساساتی مثال اضطراب و ناراحتی این برداشت را به طرف مقابل‌تان القا خواهد کرد که شما از اعتماد به نفس یا دانش کافی برخوردار نیستید
۱۲) خودتان باشید، و از گرفتن نقش‌ها یا ژست‌هایی مصنوعی که گمان می‌کنید جلوه‌ی بهتری از شما ارائه می‌دهد، اجتناب کنید
۱۳) همیشه و در هر موقعیتی سر وقت و به موقع سرقرارتان حاضر شوید، حتی در برخورد اول سعی کنید چند دقیقه هم زودتر برسید.
۱۴) رفتاری همراه با فروتنی و ادب داشته باشید و از کوچک شمردن، بی‌اهمیت دانستن و تمسخر بحث با طرف مقابل‌تان اجتناب نمایید.
___________________________________________________________________
کسب این مهارت به ما می‌آموزد برای درک موقعیت دیگران چگونه به سخنان آنان فعالانه گوش دهیم وچگونه دیگران را ازاحساس ونیازهای خود آگاه نماییم تا ضمن به دست آوردن خواسته های خود طرف مقابل نیز احساس رضایت نماید
تعریف ارتباط موثر:
ارتباط موثر رابطه ای است کلامی وغیرکلامی بین دویا چند نفرکه درطی آن، افراد می‌توانند عقاید، خواسته‌ها، نیازها وهیجانات خود را بیان نموده وبه نوعی احساس رضایت د ست یابند.
ارتباط موثر از منظر قرآن
سوره آلعمران: آیه ۲۰۰
اى کسانى که ایمان آوردهاید! (در برابر مشکلات و هوس‌ها) استقامت کنید و (در برابر دشمنان نیز) پایدار باشید (و دیگران را به صبر دعوت کنید) و از مرزها مراقبت کنید و از خداوند پروا داشته باشید، شاید که رستگار شوید.]
راهکارها ونکات مهم روانشناختی درارتباط موثر:
۱- افراد باهم تفاوت دارند: با همه افراد نمی‌توان به یک گونه حرف زدیا ارتباط برقرارکرد مهم‌ترین گام، مخاطب شناسی است، یعنی شناخت ویژگی های شخصیتی دیگران ورفتارکردن متناسب با آن.
۲- روحیه هرفردی دررفتار او ناثیرگذار است: افراد دروضعیت های روحی متفاوت، رفتارهای مختلفی دارند؛ مثلا آیا وقتی خسته هستیم سئوال طرف مقابل راهمان گونه پاسخ می‌دهیم که شاد وبا نشاط هستیم؟
بنابراین بهتر است مخاطب ما دروضعیت روحی خوبی قرارگیرد تاارتباط موثر برقرارشود.
به یاد داشته باشیم هرکس با احترام وارد شود یقینا با مهرخارج خواهد شد.
۳- آدم‌ها را دوست داشته بایشیم: ما با کسانی که دوستشان داریم راحت تربه نتیجه می‌رسیم بنابراین برای برقراری ارتباط موثر لازم است به اصول دیگران احترام بگذاریم حتی اگرآنهارا قبول نداریم، با این کار محبت ودوست داشتن خود را به آنها نشان می‌دهیم.
۴- کوشش غیر مستقیم موثراست: برای مثال درجلسه ای برگه هایی که پشت آنها پیام هایی مفید وهدفمند نوشته شده بود به عنوان کاغذ یادداشت بین اعضاء توزیع شد، با وجود اینکه به افراد توصیه ای برای خواندن مطالب نشده بود، اما همه اعضای جلسه پیام‌ها راخوانده بودند.
۵- مقاومت دیگران رادرک کنیم: اگرضمن تلاش، برای ارتباط با فرد مقابل، اوازخود مقاومت نشان داد وعباراتی ازاین قبیل به کاربرد: تومرا درک نمی‌کنی، به اوبگوییم من احساس شما را می‌فهمم، اگردوست داری درباره‌اش صحبت کنیم.
توجه اثربخش ، ک