فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:224

پايان نامه کارشناسي ارشد در در رشته­ ی مدیریت دولتی گرایش منابع انسانی

فهرست مطالب :

فصل اوّل: کلیّات پژوهش 1

1-1- مقدمه 2

1-2- بیان مسئله تحقیق 2

1-3- اهداف پژوهش 4

1-4-ضرورت انجام تحقیق 4

1-5- فرضیات (یا سئوالات پژوهشی) 6

1-5-1-سؤال اصلي 6

1-5-2- سؤالات فرعي 6

1-6- قلمرو تحقیق 6

1-6-1- قلمرو موضوعی 6

1-6-2- قلمرو مکانی 7

1-6-3- قلمرو زمانی 7

1-7- روش تحقیق 7

1-8- شرح واژه­ها و اصطلاحات بکار رفته در تحقیق 8

1-8-1- زير ساخت مديريت دانش 8

1-8-2-فرهنگ سازمانی 8

1-8-3- فرآيندهاي دانش 8

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش 9

2-1-مقدمه 10

2-2- مدیریت دانش 10

2-3- مبانی تئوریک مدیریت دانش 11

2-3-1- دانش چیست؟ 11

2-3-2-روابط داده، اطلاعات و دانش 15

2-3-3- عناصر دانش 16

2-3-4- ویژگی­های دانش 19

2-3-5-انواع دانش 22

2-3-5-1- انواع دانش از نظر نوناکا 22

2-3-5-2-انواع دانش از نظر جورنا 23

2-3-5-3-انواع دانش از نظر ماشلوپ 24

2-3-5-4- طبقه بندی بلاکلر از دانش 25

2-3-5-5- طبقه­بندی لیدنر و علوی از دانش 26

2-4-مدیریت دانش چیست؟ 26

2-4-1-انتقادات وارد بر مدیریت دانش 27

2-4-2- تاریخچه و علل پیدایش مدیریت دانش 29

2-4-3- تكامل مديريت دانش 31

2-4-4- ظهور مديريت دانش 32

2-4-5-فرآیند تكامل مديريت دانش 33

2-4-6-چرخه مدیریت دانش 37

2-4-6-1-تولید دانش 37

2-4-6-2-جمع‏آوری دانش 42

2-4-6-3- الگوبرداری 44

2-4-6-4- دسته‏بندی دانش 46

2-4-6-5- ذخیره دانش 46

2-4-6-6- انتشار دانش 50

2-4-6-7- بکارگیری دانش 54

2-4-6-8- یکپارچگی دانش 54

2-5- مدل‌های مدیریت دانش 55

2-5-1- مدل عمومي دانش در سازمان 55

2-5-2- مدل نوناكا 57

2-5-3- مدل شش بعدي مديريت دانش 59

2-5-4- مدل رن جانستون 61

2-5-5- مدل ادل و گراسيون 62

2-5-6- مدل استيوهالس 64

2-5-7- مدل ايجاد و كاربرد دانش ويگ 65

2-5-8-مدل دانش­شناسي سازماني وان­كروگ و روس (1995) 70

2-5-9- مدل مديريت دانش چوو 70

2-5-10-مدل مديريت دانش بويست 73

2-5-11- چهارچوب مديريت دانش پرابست 75

2-6- زیرساخت‌های مدیریت دانش 77

2-6-1-عامل فنی (فناوري اطلاعات) 78

2-6-2- عامل فرهنگ سازماني 80

2-6-3- حمايت مديريت 82

2-6-4-حس تعلق سازماني 83

2-6-5- مشاركت در تصميم­گيري 83

2-6-6- عامل مدیریتی 83

2-6-7- فناوری‌های مدیریت دانش 84

2-6-8- مديريت محتوا 85

2-6-9- طبقه­بندي دانش 87

2-6-10- گروه­افزار 87

2-6-11- گروه­هاي تسهيم تجربه آن­لاين 89

2-6-12- پورتال­هاي سازماني 90

2-6-13- تحليل و طراحي شبكه اجتماعي(اس. ان. اي) 92

2-6-14- يادگيري الكترونيك 93

2-6-15- داستان­گويي و حكايات 94

2-6-16- ابزارهاي بي­سيم براي انتقال دانش 94

2-6-17- سيستمهاي مديريت نوآوري و ايده 95

2-6-18- تركيب ابزارها و فناوري­هاي مديريت دانش 96

2-6-18- سیستم‌های خبره 98

2-7- مباني زير ساخت مديريت دانش 99

2-7-1- فرهنگ سازماني 100

2-7-1-1-حمايت مديريت 102

2-7-1-2-حس تعلق سازماني 102

2-7-1-3-مشارکت در تصميم گيري 102

2-7-2-فرآيندهاي دانش 103

2-7-2-1-پردازش دانش 103

2-7-2-2- انتقال دانش 104

2-7-2-3- تسهيم دانش 104

2-7-3- نظام فناوري اطلاعات 105

2-7-3-1- سيستمهاي اطلاعاتي 106

2-7-3-2-مديريت فناوري اطلاعات 106

2-7-3-3-فرآيندهاي کسب اطلاعات 107

2-8- پیشینه پژوهش 107

2-9- جمع­بندی 109

فصل سوّم: روش پژوهش 110

3-1- مقدمه 111

3-2- روش تحقیق 111

3-3- فرآیند تحقیق 112

3-3-1-مطالعه­ای جامع بر مبانی نظری و پیشینه پژوهش صورت گرفته بر روی مفاهیم مدیریت دانش و زیرساخت های مدیریت دانش 112

3-3-2- شناسایی شاخص های مربوط به زیرساخت های مدیریت دانش 112

3-3-3- جمع‌آوری داده‌‌های تحقیق 112

3-3-4- تحلیل داده‌های تحقیق 112

3-4- جامعه آماری 113

3-5- نمونه آماری 114

3-6-مدل مفهومی تحقیق 114

3-7- روش گردآوری داده­ها 115

3-8- روایی پرسشنامه 119

3-9- پایایی پرسشنامه 119

3-10- روش­ها و تکنیک­های تجزیه و تحلیل داده­ها 121

3-11- جمع­بندی 121

فصل چهارم: تجزیه وتحلیل نتایج پژوهش 123

4-1- مقدّمه 124

4-2- یافته­های توصیفی 124

4-3- یافته‏های استنباطی 128

۴-۴- جمع بندی 177

فصل پنجم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات پژوهش 178

5-1-مقدمه 179

5-2- مروری مختصر بر بیان مسأله 179

5-4- پیشنهادات کاربردی 186

۵-۵- پیشنهادات برای تحقیقات آتی 186

6-5- محدودیت های تحقیق 187

منابع و ماخذ 188

فهرست جداول :

جدول 2-1: کاربرد انواع مختلف دانش در ساختارهای پنج گانه مینتزبرگ 24

جدول 2-۲: نخستين تلاش­ها در راستاي مديريت دانش 29

جدول 2-3 : مدل مديريت دانش با توجه ساختار كار (جانستون، 2000) 61

جدول 2-4: مدل مديريت دانش ويگ- سطوح دروني‌سازي (ويگ، 1993) 66

جدول 2-5: ماتريس مديريت دانش (ويگ، 1993) 68

جدول 2-6: مدل دانش بويست (1987) 75

جدول 2-7: اهداف و نيازمندي‌هاي پورتال دانش سازماني 91

جدول 2-8: طبقه‌بندي ابزارهاي فناوري اطلاعات بر مبناي زمان و مكان همكاري افراد (رائو، 2005) 96

جدول 2-9: ابزارهاي فناوري اطلاعات براي فرآيندهاي مديريت دانش (رائو، 2005) 97

جدول 2-10: ابزارهاي فناوري اطلاعات در مدل مارپيچ دانش (نوناكا و تاگوچي، 2001) 98

جدول 3-1: جدول نمونه گیری مورگان 116

جدول ۳-۲: ابعاد و گویه های پرسش نامه تحقیق 121

جدول 4-1 داده­هاي مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان 124

جدول 4-2 داده­هاي مربوط به مشخصات سابقه خدمت............ 125

جدول 4- 3 توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب میزان تحصیلات 126

جدول 4-4 توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب پست سازمانی 127

جدول 4-5 آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای پرسشنامه 128    

جدول 4-6 یافته های برآمده از فرضیه 1ارزیابی وضعیت عوامل زمینه­ای در پياده­سازي مديريت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 129

جدول 4-7 یافته های برآمده از فرضیه 1بررسي و ارزیابی وضعیت شاخص­هاي مولفه‏های فرایندهای مدیریت دانش برای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 130

جدول 4-8 یافته های برآمده از فرضیه 2 بررسي و ارزیابی وضعیت خلق و كسب دانش برای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 131

جدول 4-9 یافته های برآمده از فرضیه 3 بررسي و ارزیابی وضعیت ارزيابي و سازماندهي دانش برای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 132

جدول 4-10 یافته های برآمده از فرضیه 4 بررسي و ارزیابی وضعیت به اشتراك گذاري دانش برای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 133

جدول 4-11 یافته های برآمده از فرضیه 5 بررسي و ارزیابی وضعیت به كارگيري دانش برای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 134

جدول 4-12 یافته های برآمده از فرضیه 6 بررسي و ارزیابی وضعیتشاخص­هاي الزام فنیبرای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 135

جدول 4-13 یافته های برآمده از فرضیه 7 بررسي و ارزیابی وضعیتسيستم هاي اطلاعاتي برای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 136

جدول 4-14 یافته های برآمده از فرضیه 8 بررسي و ارزیابی وضعیت فرآيندهاي كسب اطلاعات برای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 137

جدول 4-15 یافته های برآمده از فرضیه 9 بررسي و ارزیابی وضعیت مديريت فناوري اطلاعات برای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 138

جدول 4-16 یافته های برآمده از فرضیه 10 بررسي و ارزیابی وضعیتشاخص­هاي الزام فرهنگيبرای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 139

جدول 4-17 یافته های برآمده از فرضیه 11 بررسي و ارزیابی وضعیت مشاركت در تصميم گيري برای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 140

جدول 4-18 یافته های برآمده از فرضیه 12 بررسي و ارزیابی وضعیت حس تعلق سازماني برای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 141

جدول 4-19 یافته های برآمده از فرضیه 13 بررسي و ارزیابی وضعیت حمايت مديريت برای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 142

جدول 4-20 یافته های برآمده از فرضیه 14 بررسي و ارزیابی وضعیت اعتمادبرای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 143

جدول 4-21 یافته های برآمده از فرضیه 15 بررسي و ارزیابی وضعیت تناسب مديريت دانشبرای استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان 144

جدول 4-22 خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با زیرساخت‏های مدیریت دانش 145

جدول 4-23 خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان فراِیندهای مدیریت دانش 147

جدول 4-2۴ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان عامل فناوری 149

جدول 4-2۵ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان عامل فرهنگی 151

جدول 4-2۶ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان فراِیندهای خلق و كسب دانش 153

جدول 4-2۷ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان فراِیندهایارزيابي و سازماندهي دانش 155

جدول 4-۲۸ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان فراِیندهای به اشتراك گذاري دانش 157

جدول 4-۲۹ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان فراِیندهای به كارگيري دانش 159

جدول 4-3۰ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان سيستم هاي اطلاعاتي 161

جدول 4-3۱ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان فرآيندهاي كسب اطلاعات 163

جدول 4-3۲ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان مديريت فناوري اطلاعات 165

جدول 4-3۳ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان مشاركت در تصميم گيري 166

جدول 4-3۴ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان حس تعلق سازماني 169

جدول 4-3۵ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان حمايت مديريت 171

جدول 4-3۶ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان اعتماد 173

جدول 4-3۷ خروجي آزمون تحليل واريانس براي آزمون رابطه دستگاه‏ههای اجرایی با میزان تناسب مديريت دانش 175

جدول 4-۳۸ خروجی آزمون فریدمن برای اولویت بندی متغیرهای تاثیرگذار 176

جدول 4-۳۹ آزمون فریدمن برای تعیین اولویت متغیرهای تاثیرگذار بر میزان زیرساخت های مدیریت دانش 177

جدول 5-1 وضعیت دستگاه های مورد مطالعه در زیرابعاد مروبط به زیرساخت های مدیریت دانش 181

جدول 5-2 مقایسه دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان در ارتباط با زیرساخت های مدیریت دانش 183

جدول ۵-۳ مقایسه دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان در زیر ابعاد زیرساخت های مدیریت دانش 184

چکیده :

در این پژوهش به بررسی مقایسه­ای آمادگی دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان در زمینه­ی زیرساخت­های پیاده­سازی مدیریت دانش پرداخته شد. ابزار مورد استفاده برای گردآوری داده‌ها یک پرسش نامه ۳۶ سوالی بود که وضعیت زیرساخت‌های مدیریت دانش را در سه زیرساخت فرهنگ سازمانی، فرایندهای مدیریت دانش و فناوری اطلاعات می سنجید. این پژوهش تعداد ۲۸ دستگاه ستادی استان را مورد مطالعه قرار داد . طبق آمار رسمی دستگاه های فوق الذکر تعداد جامعه آماری ۲۳۱۱ نفر بود که از این تعداد و با استفاده از روش نمونه گیری جدول مورگان نمونه آماری ۳۳۱ نفر به دست آمد که در نهایت با توزیع پرسش نامه بیشتر تعداد ۳۹۰ پرسش نامه قابل استفاده جمع آوری گردید. نتایج آزمون آلفای کرونباخ نشان داد که پرسش نامه از پایایی قابل قبولی برخوردار است. به منظور روایی سنجی نیز از روایی محتوا و صوری استفاده و روایی پرسش نامه به دست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی مانند تی استیودنت و آزمون واریانس استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که همه ۲۸ دستگاه مورد مطالعه از وضعیت مطلوبی در زمینه زیرساخت ها برخوردار هستند. نتایج حاصل از رتبه بندی دستگاه ها نیز نشان داد که به صورت کلی سازمان انتقال خون بالاترین و اداره راه و شهرسازی جنوب پایین ترین رتبه را در زیرساخت های مدیریت دانش دارا هستند. در نهایت نیز پیشنهاداتی مانند بهبود فرهنگ تسهیم دانش، توسعه سیستم ارزیابی و سازماندهی دانش و چند پیشنهاد عملیاتی و کاربردی دیگر برای بهبود وضعیت زیرساخت های مدیریت دانش ارایه گردید.

کلمات کلیدی: مدیریت دانش، زیرساخت های مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی، فرایندهای مدیریت دانش، فناوری اطلاعات

مقدمه :

عصر حاضر، عصر اقتصاد دانش محور ناميده شده است. در اين دوران توجه مديران سازمان‌ها بيشتر به مقوله‌هايي همچون دانش و خلاقيت جلب شده است و در پي آن انسان‌هاي دانش‌گرا نسبت به انسان هاي عمل‌گرا اهميت بيشتري پيدا كرده‌اند.

صاحب‌نظران معتقدند دهه 80 دهه جنبش كيفيت و دهه 90 دهه مهندسي مجدد بوده است و دهه كنوني دهه مديريت دانش است. به گفته پيتر دراكر چالش 50 سال اول هزاره سوم بهره‌وري دانش در سازمان‌هاست كه جز با مديريت درست و مؤثر آن امكان‌پذير نيست (افرازه، 1386). از اين‌رو جاي تعجب ندارد كه دانش قواعد قديمي مربوط به رقابت و استراتژي را دگرگون كرده است، به‌طوريكه پايه و اساس اقتصادهاي صنعتي از منابع مادي به سمت دارايي‌هاي فكري سوق داده شده است. اين امر محققان را بر آن داشته است تا درباره چگونگي مديريت اين سرمايه ارزشمند تحقيق كنند.

علی‌رغم تحقیقات قابل توجهی که تاکنون در حوزه مدیریت دانش صورت گرفته است، کمتر پژوهشی به‌طور جامع به بررسی کلیه مولفه‌های زیر ساختی مدیریت دانش پرداخته است. لذا این تحقیق سعی دارد تا مولفه‌های مربوط به زیرساخت های پیاده سازی مدیریت دانش را به‌طور جامع و یکپارچه در بین دستگاه های اجرایی ستادی استان سیستان و بلوچستان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. در این فصل قصد داریم تا اهمیت، سوالات پژوهشی و مسیر انجام تحقیق را به اختصار تبیین نموده تا تصویری کلّی از آن حاصل گردد.

1-2- بیان مسأله تحقیق

الزامات مديريت دانش، سازوكاري است كه سازمان از طريق آن دانش را مديريت مي­كند و افراد در بخش­هاي متفاوت آن، دانش خود را از طريق اين زيرساخت تسهيم مي­كنند، به طوري كه اعضا بتوانند از آن دانش به طور كاملاً اثربخش استفاده كنند. اين زيرساخت باعث مي­شود، فرآيندهاي ضروري دانش با حداكثر كارآيي صورت گيرند، از فناوري­ها اعم از سخت­افزار و نرم­افزار كارآمدتر استفاده شود و خلق، تسهيم و به­ كارگيري دانش انجام پذيرد. هدف اصلي اين زيرساخت، چيزي جز جريان دادن دانش در رگ­هاي فرآيندهاي كاري سازمان نيست. الزامات مديريت دانش شامل الزامات فرهنگي، الزامات فرایندهای دانشی و الزامات فناوري اطلاعات مي­باشد. يك زيرساخت قوي دانش بر اساس مباني قوي ايجاد مي­شود و اين مباني به استفاده كامل از دانش مي­انجامد. در اين ميان، مديريت دانش بر افراد و تعاملات آنها تمركز دارد. خلق و تسهيم دانش، حاصل تعاملات انسان­ها در حين كار است، لذا در مديريت دانش ابتدا بايد افراد را به اطلاعات مرتبط كرد. اين ارتباط شامل فرايندها و تشويق لازم است؛ نه صرفاً براي ايجاد اعتماد و استفاده از اطلاعات موجود، بلكه به دنبال آن، براي سهيم شدن در منبع جهاني اطلاعات. سپس افراد بايد با هم مرتبط شوند. آنها بايد قادر به يافتن يكديگر بوده و در مورد درخواست و دريافت كمك و انتشار تجاربشان راحت باشند. اين كار به آنان اين احساس را مي­دهد كه خود را همواره در تحقق اهداف استراتژيك سازمان سهيم ببينند. مديريت دانش را نبايد با مديريت داده­ها اشتباه كرد. مديريت داده­ها بر فرآيند و فناوري تمركز دارد، در حالي كه اركان مديريت دانش، افراد و توانايي جمعي آنان براي تشريك مساعي سريع و اثربخش است. بدون مديريت داده­ها، مديريت دانش موفق نخواهد بود. پيوند دادن اين دو، نيازمند تعهد به فرهنگ تسهيم دانش است. سازمان براي رسيدن به اين منظور چاره­اي جز سرمايه­گذاري و تعهد به ايجاد فرهنگ مطلوب سازماني ندارد. بدون آنكه افراد نسبت به دانش تعهد داشته باشند و فعاليت­هاي فعلي دانش را بپذيرند، زيرساخت دانش موفق نخواهد بود. همچنين، بدون داشتن يك زيرساخت فناوري كه به اندازه كافي براي پشتيباني فعاليت­هاي دانش قوي باشد، زيرساخت­ دانش عمل نمي­كند و تا زماني كه فرآيندهاي مبتني بر دانش نباشند نيز، مديريت دانش داراي زيرساخت مناسبي براي عمل نخواهد بود(سیوان[1]، ۲۰۰۰). استعاره انتقال علم از بازو به مغز و تبديل اطلاعات به دانش و نهايتاً به كار يا خروجي مشخص داراي ارزش افزوده، حاكي از آن است كه تنوع، خلاقيت، نوآوري و دانش محور شدن سازمان­ها، انتخابي اجتناب­ناپذير براي سازمان­هاي قرن بيست­ويكم خواهد بود(میشل و رایس[2]، ۲۰۰۷).

و...