چکیده

لغزش، حرکت یکپارچه و ناگهانی حجمی از خاک و موادّ سطح دامنه­هاست که به پایین دست دامنه­ها منتقل می شود. در سال های اخیر وقوع زمین لغزش­ها در مناطق شمالی کشور بدلیل تغییر کاربری اراضی تخریب جنگل و احداث جاده افزایش یافته است.

زمین لغزش و ریزشهای سنگی نمونه‌هایی از حرکات توده ای زمین هستند، زمین لغزه در جاده‌های­جنگلی از جنبه‌های مختلفی باعث بروز خسارتهای مستقیم­وغیرمستقیم می‌شود و خسارتهایی­شامل ایجاد محدودیت در مدیریت و بهره برداری از جنگل، نابودی و تخریب رویشگاه‌ها را در پی دارد. همچنین علاوه بر تلفات جاني زمين­لغزش خسارات مالي عمده، تلف شدن دام روستائيان و تخريب زيرساختها و زمينهاي كشاورزي را به همراه دارد. بنابراین با شناخت از زمين­لغزشها مي­توان از بروز آنها جلوگيري كرد و زمين­لغزش را تثبيت كرد. برای این کار در این پژوهش با توجه به نقشه زمین شناسی، گسل­ها و توپوگرافی و شیب و جهت شیب منطقه مورد مطالعه و بررسی­های میدانی با تهيه نقشه پهنه­بندي مي­توان مناطق مستعد وقوع زمين لغزش را شناسايي و از وقوع زمين لغزشهاي احتمالي جلوگيري كرد. منطقه مورد مطالعه یعنی شرق گیلان از نظر حساسیت و وقوع زمین لغزش بسیار مستعد و برای پیشگیری یا دوری جستن نیاز به پهنه­بندی و مطالعات عمیق دارد.

لذا با توجه به اینکه در این پژوهش محدوده مورد مطالعه روستای پیلدره شهرستان املش در شرق گیلان می باشد که با استفاده از روش آنبالگان و با توجه به عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش روستای مورد مطالعه به تحلیل و پهنه بندی شهرستان و همچنین بررسی نقاط پرخطر و کم خطر آن و واقع شدن روستا در کدام پهنه پرداخته شده است.

 

واژگان کلیدی : حرکات دامنه ای- شرق گیلان – روش آنبالگان

 

فهرست مطالب

 

عنوان

 

1

چکیده

 

 

2

مقدمه

 

 

4

فصل اول – کلیات تحقیق

 

 

5

1-1- طرح مسئله و بیان اصلی تحقیق

 

 

 

6

1-2- سوأل تحقیق

 

 

 

6

1-3- اهداف تحقیق

 

 

 

6

1-4- فرضیه های تحقیق

 

 

 

7

1-5- روش تحقیق

 

 

 

8

1-6- محدوده مورد مطالعه

 

 

 

10

فصل دوم – ادبیات تحقیق

 

 

11

2-1- مقدمه 

 

 

 

11

2-2- حرکات دامنه ای

 

 

 

12

2-2-1- حرکات غیرتوده ای

 

 

 

 

12

2-2-2- خزش Creep

 

 

 

 

13

2-2-3- ریزش Fall

 

 

 

 

14

2-2-4- واریزه Debris flow

 

 

 

 

14

2-2-5- حرکات توده ای

 

 

 

 

15

2-2-6- حرکت بهمن (بهمن بدون برف) Debris avalanche

 

 

 

 

15

2-2-7- لغزش landslide

 

 

 

 

16

2-2-7-1- فواراژ rockfall

 

 

 

 

 

16

2-2-7-2 سولیفلوکسیون

 

 

 

 

 

17

2-2-7-3 جریان گل Mudflow

 

 

 

 

17

2-2-7-4 ضربه قاشقی

 

 

 

 

19

2-2-8- مراحل لغزش

 

 

 

19

2-2-9- مشخصات زمین لغزش

 

 

 

21

2-2-10- انواع زمین لغزش

 

 

 

22

2-2-11- طبقه بندی زمین لغزش

 

 

 

22

2-2-11-1-لغزش مواد بعلت نفوذ آب در آنها

 

 

 

23

2-2-11-2- لغزش در امتداد لایه سخت

 

 

 

23

2-3- تعاریف و مفاهیم

 

 

 

25

2-4- پیشینه تحقیق

 

 

 

29

فصل سوم – مواد و روش ها

 

 

30

3-1- بازدید صحرائی مقدماتی

 

 

 

31

3-2-معرفی پهنه بندی زمین لغزش به روش آنبالاگان

 

 

 

34

3-2-1-عوامل موثر در روش آنبالاگان

 

 

 

 

40

فصل چهارم-یافته های تحقیق

 

 

41

4-1-موقعیت جغرافیایی

 

 

 

43

4-2-مشخصات طبیعی

 

 

 

44

4-2-1- اقليم

 

 

 

 

47

4-2-1-1- فاكتورهاي دمايي

 

 

 

 

 

51

4-2-1-2-  بررسی وضعيت بارندگی

 

 

 

 

 

55

4-2-1-3-  رطوبت نسبی

 

 

 

 

 

59

4-2-1-4-باد

 

 

 

 

 

60

4-2-1-5- نوع آب و هوای منطقه

 

 

 

 

 

63

4-2-2- زمین شناسی

 

 

 

 

66

4-2-2-1- گسلهای استان گیلان

 

 

 

 

 

66

3-2-2-2-گسلهای مهم و میزان زلزله خیزی استان گیلان

 

 

 

 

 

73

4-2-3- منابع خاک

 

 

 

 

73

4-2-3-1 طبقه بندی خاک منطقه

 

 

 

 

 

75

4-2-3-2 رژیم رطوبتی خاک ها

 

 

 

 

 

76

4-2-3-3 رژیم حرارتی خاک ها

 

 

 

 

76

4-2-3-4-رژیم حرارتی خاک منطقه مورد مطالعه

 

 

 

 

77

4-2-3-5 گروه های هیدرولوژکی خاک ها

 

 

 

 

78

4-2-3-6 واحدهای اراضی خاکهای محدوده مورد مطالعه

 

 

 

 

81

4-2-4-توپوگرافی

 

 

 

 

81

4-2-4-1-شیب

 

 

 

 

 

81

4-2-4-2-جهت

 

 

 

 

 

82

4-2-4-3- ارتفاع

 

 

 

 

 

87

4-2-5-هیدرولوژی  

 

 

 

 

87

4-2-5-1-رواناب و جریان سطحی

 

 

 

 

 

89

4-2-5-2-آبهای زیرزمینی

 

 

 

 

 

91

4-2-6-پوشش گیاهی

 

 

 

 

92

4-2-6-1- پوشش گیاهی منطقه

 

 

 

 

95

4-3- ویژگیهای جغرافیای انسانی

 

 

 

95

4-3-1- جمعیت شهری و روستایی

 

 

 

 

96

4-3-2- جمعیت و خانوار

 

 

 

 

97

4-3-3- ساخت جنسي و سني جمعيت

 

 

 

 

99

4-4 پهنه بندی نهایی خطر زمین لغزش در محدوده مورد مطالعه

 

 

 

104

فصل پنجم – نتايج

 

 

105

5-1 مقدمه

 

 

 

106

5-2-عوامل موثر در وقوع حرکات دامنه ای

 

 

 

106

5-2-1- عوامل طبیعی

 

 

 

 

107

5-2-2-عوامل انسانی

 

 

 

 

110

5-3  شرایط وقوع زمین لغزش

 

 

 

110

5-4 نتیجه گیری 

 

 

 

112

5-5- آزمون فرضیه ها

 

 

 

113

5-6- پیشنهادات و راهکارها

 

 

 

113

5-6-1 پیشنهادات

 

 

 

 

116

5-6-2 راهکارها

 

 

 

 

118

منابع  و مآخذ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

صفحه

فهرست جداول

 

عنوان

 

 

 

37

گروه بندی عوامل مؤثر در زمین لغزش به روش آنبالگان

جدول 3-1

39

عوامل ناپایداری های دامنه ای و امتیازدهی آنها به روش آنبالاگان (Anbalagan 1992)

جدول3-2 

39

معیار پهنه بندی خطر خطر ناپایداری دامنه ای براساس امتیاز کل در روش آنبالاگان

جدول3-3 

37

تقسيمات كشوري شهرستان املش

جدول4-1

45

مشخصات ايستگاه‌هاي هواشناسي پیرامون شهرستان املش

جدول 4-2

48

متوسط درجه حرارت ماهانه و سالانه ايستگاههاي مورد استفاده بر حسب سانتی گراد

جدول 4-3

49

شاخص حرارتی ماهانه و سالانه طی دوره آماری بر حسب سانتی گراد

جدول 4-4

50

رژيم فصلي و درصد فصلي درجه حرارت لاهیجان

جدول 4-5

52

میانگین بارش ماهیانه بر حسب میلی متر

جدول 4-6

54

توزيع فصلي و درصدهاي مربوط به بارندگي

جدول4-7 

56

مقادیر حداکثر رطوبت نسبی ماهانه و سالانه طی دوره آماری موجود ( درصد)

جدول 4-8

57

مقادیر حداقل رطوبت نسبی ماهانه و سالانه سالانه طی دوره آماری موجود (درصد)

جدول  4-9

58

میانگین ماهانه رطوبت نسبی در ایستگاه لاهیجان ( درصد)

جدول 4-10 

59

مقادیر سرعت باد ماهانه ایستگاه لاهیجان طی دوره آماری 92-1387

جدول4-11

61

طبقه بندی اقلیم محدوده مورد مطالعه  براساس طبقه بندی دمارتن

جدول4-12

62

ضريب رطوبت آمبرژه براي ايستگاه لاهیجان

جدول4-13

95

تحولات جمعیت شهرستان املش و روستای پیلدره در سالهای 90-1375

جدول 4-14

96

توزیع تعداد خانوار، جمعیت و بعدخانوار  روستای پیلدره طی سال های 90-1375

جدول 3-15

98

ترکیب و نسبت جنسی جمعیت در روستای پیلدره در سال90-1375

جدول4-16

99

امتیاز بندی مناطق از لحاظ سنگ شناسی

جدول 4-17

99

امتیاز بندی مناطق از لحاظ ساختار

جدول 4-18

100

امتیاز بندی مناطق از لحاظ مرفولوژی شیب

جدول 4-19

100

امتیاز بندی مناطق از لحاظ اختلاف ارتفاع

جدول 4-20

101

امتیاز بندی مناطق از لحاظ کاربری و پوشش گیاهی

جدول 4-21

101

امتیاز بندی مناطق از لحاظ منابع آبی

جدول 4-22

101

امتیاز بندی مناطق از لحاظ مجموع عوامل مؤثر در زمین لغزش

جدول 4-23

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

صفحه

فهرست اشکال

 

عنوان

 

 

 

9

نقشه جایگاه محدوده مورد مطالعه در تقسیمات سیاسی شهرستان ، استان و کشور

شکل 1-1

18

انواع حرکات دامنه ای

شکل 2-1

21

مرفولوژی زمین لغزش

شکل 2-2

32

مسیر تحقیق از مطالعات تا تهیه ي نقشه ي پهنه بندي نهائی

شکل 3-1

34

نقشه  منطقه بندی محدوده مورد مطالعه

شکل3-2

42

نقشه کاربری اراضی وضع موجود روستای پیلدره

شکل 4-1

43

عکس ورودی روستای پیلدره

شکل 4-2

48

نمودار متوسط درجه حرارت ماهانه در ماههای مختلف سال بر حسب درجه سانتی گراد

شکل 4-3

50

نمودار میانگین حداکثر و حداقل و متوسط درجه حرارت ماهانه در ماههای مختلف سال بر حسب درجه سانتی گراد

شکل4-4

51

نمودار درصد فصلي دما

شکل  4-5

52

نمودار توزيع بارش ماهانه در ایستگاه لاهیجان

شکل 4-6  

53

نقشه هم بارش محدوده مورد مطالعه

شکل 4-7

55

نمودار توزيع فصلي بارندگي

شکل 4-8

55

نمودار منحنی آمبروترمیک ایستگاه لاهیجان در سالهای 92-1378

شکل  4-9

57

نمودار ميانگين حداکثر و حداقل رطوبت نسبي

شکل  4-10

58

نمودار ميانگين رطوبت نسبي

شکل  4-11

60

نمودار میانگین درجه سرعت وزش باد در منطقه

شکل  4-12

63

اقلیم نمای آمبرژه

شکل 4-13

65

نقشه  زمین شناسی محدوده مورد مطالعه

شکل 4-14

72

نقشه پهنه زلزله و گسلهای محدوده مورد مطالعه

شکل 4-15

80

نقشه تیپ اراضی در محدوده مورد مطالعه

شکل 4-16

83

نقشه توپوگرافی در محدوده مورد مطالعه

شکل 4-17

84

نقشه شیب در محدوده مورد مطالعه

شکل 4-18

85

نقشه جهت  شیب در محدوده مورد مطالعه

شکل 4-19

86

نقشه طبقات ارتفاعی در محدوده مورد مطالعه

شکل 4-20

87

نمایی از اراضی شیبدار در روستای پیلدره

شکل 4-21

88

نقشه  شبکه آبراهه­ها در محدوده مورد مطالعه

شکل4-22

89

عکس نمايي از رودخانه شیشارستان

شکل 4-23

94

نقشه  کاربری اراضی در محدوده مورد مطالعه

شکل 4-24

96

نمودار تعدادجمعیت شهری و روستایی شهرستان املش در سال های 85 و 90

شکل 4-25

97

نمودار توزیع تعدادخانوار، جمعیت­ و­ بعدخانوار روستای پیلدره طی­ سال­های     90-1375

شکل 4-26

98

نمودار توزیع نسبت جنسی روستای پیلدره در سال 1390

شکل 4-27

102

نقشه  پهنه بندی خطر زمین لغزش  محدوده مورد مطالعه

شکل 4-28

109

نمایی از دخالت انسان در تشدید پدیده زمین لغزش در روستای پیلدره

شکل5-1

109

نمایی از زمین­لغزش در باغات چای روستای پیلدره

شکل5-2

112

نمایی از آسیب منازل مسکونی در اثر وقوع زمین لغزش در روستای پیلدره

شکل5-3

116

نمایی از جلوگیری از پیشرفت زمین لغزش در روستای پیلدره

شکل 5-4