چکیده

بحث مکانیابی مجتمع های مسکونی در حال حاضر از موضوعات بسیار مهم و تاثیر گذار در بحث کاربری اراضی شهری می باشد و از آنجایی که امروزه مراکز شهری از تجهیزات عمرانی بسیار پیچیده ای برخوردارند و ساختمان ها ابعاد وسیعی به خود گرفته اند و شهرها وسعت قابل توجهی یافته اند اهمیت ژئومورفولوژی شهری وقتی آشکار می شود که خسارات وارده زیاد و خارج از تحمل انسان باشد. از این رو باید قبل از ایجاد ساختمان های مطمئن و مقاوم، در مکان گزینی شهرها و انتخاب محل مناسب برای توسعه ساختمان ها مطالعات و پژوهش دقیقی صورت گیرد برخی از پدیده های ژئومورفولوژیکی نه تنها به عنوان عوامل مخرب و بازدارنده در استقرار و توسعه شهرها محسوب نمی شوند، بلکه اگر برنامه ریزان شهری آگاهی کامل از نوع و کاربرد همه جانبه ژئومورفولوژیکی این پدیده ها داشته باشند، آن ها را به عاملی مثبت در استقرار و توسعه شهرها تبدیل خواهند به علاوه برنامه ریزی های زیر بنایی شهر به دور از تاثیرات شرایط توپوگرافی نبوده و نیست زیرا توپوگرافی محل و جهت گیری ناهمواریها در مسائلی نظیر ساخت ساز شهری و یا در جابجایی جمیعت شهری نقش انکار ناپذیری دارد در این پژوهش یا استفاده از روش تحلیلی و میدانی با استفاده از آزمون مقايسه ميانگين بين دو نمونه (T-Test) ميانگين پدیده های ژئومورفیک و مکانیابی متأثر از از خدمات سازمان های مربوطه در هنگام صدور مجوز از دیدگاه کارشناسان مورد مقايسه قرار گرفته و از آنجائيكه بين ميانگين دو نمونه به لحاظ آماري اختلاف معني داري وجود دارد اين تفاوت بيان مي كند كه عدم توجه به شاخص های ژئومورفیک توسط سازمان های متولی در هنگام صدور مجوز به دليل اختلاف معنادار از شاخص استاندارد  تاثيرمعناداري در روند مکانیابی مجتمع های مسکونی موفق عمل نکرده است.

واژگان کلیدی: شهر شاهرود، مکانیابی، مجتمع های مسکونی، ژئومورفیک

فهرست مطالب

فصل اول:کلیات تحقیق

1-1-بیان مساله 3

1-2-اهمیت و ضرورت تحقیق 3

1-3- اهداف تحقیق 3

1-3-1-اهداف کلی 3

1-3-1-اهداف جزئی 3

1-4- سوال تحقیق 3

1-5-فرضیه : 3

1-6-تعریف اصطلاحات و واژه ها 3

1-7- مروری بر ادبیات تحقیق 3

1-8-روش شناسی تحقیق 3

1-9- روش‌ها و ابزار تجزيه و تحليل داده‏ها: 3

فصل دوم:مبانی نظری تحقیق

2-1-شهر 3

2-2-مادر شهر (Metropolis) و کلان شهر (Megalapolis) 3

2-3-مکانیابی 3

2-4-هدفهای مسائل مکان یابی 3

2-4-1-هدف های کششی 3

2-4-2-هدفهای فشاری 3

2-4-3-هدفهای متعادل 3

2-4-4-اشتباه های متداول در مکان یابی 3

2-5- معیارهای بهینه در مکان یابی کاربری های شهری 3

2-5-1- سازگاری 3

2-5-2- آسایش 3

2-5-3- کارآیی 3

2-5-4- مطلوبیت 3

2-5-6-سلامتی 3

2-6- تئوری های رایج در مکان یابی مجتمع های بزرگ مسکونی 3

2-6-1- تئوری سیستمی 3

2-6-2- تئوری مکان مرکزی 3

2-6-3-تئوری جاذبه یا تئوری ویلیام رایلی 3

2-7- مدل های رایج در مکان یابی کاربریی ها 3

2-7-1-فرایند تحلیل سلسله مراتب AHP 3

2-7-2-سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) 3

2-7-3- سیستم اطلاعات جغرافیایی ، قابلیت و کاربرد آن 3

2-8-سيستم ژئومورفيك 3

2-9-مطالعات ژئومورفيك 3

2-10-پاسخ پيچيده و آستانه ها 3

2-11-مقياس ژئومورفيك 3

2-11-1- مقياس زماني 3

2-11-1-1-زمان چرخه اي 3

2-11-1-2-زمان درجه بندي شده 3

2-11-1-3-زمان يكنواخت 3

2-12-مقياسهاي مكاني ( فضايي ) 3

2-13-سيستم هاي ژئومورفيك 3

2-13-1-سيستم يخچالي 3

2-13-1-1-فرآيندهاي سيستم فرسايش يخچالي 3

2-13-2-لندفرم هاي سيستم فرسايش يخچالي 3

2-13-3- سيستم بادي 3

2-13-4-اشكال و فرايند سيستم بادي 3

2-13-5- سيستم رودخانه اي 3

2-14-ويژگي هاي سيستم رودخانه اي از لحاظ انرژي 3

2-15- سيستم دامنه اي 3

2-15-1-فرآيند ها يا حركات دامنه اي ; جابجايي مواد بر روي دامنه 3

2-16- سيستم ساحلي 3

فصل سوم:شناخت محدوده مورد مطالعه

3-1-تقسيمات سياسي 3

3-2- موقعيت جغرافيايي: 3

3-3- خصوصیات اقلیمی 3

3-3-1- عوامل اقلیمی 3

3-3-2- اقلیم،انسان ومنطقه آسایش 3

3-3-3-  دما 3

3-3-5- باد و فشار هوا 3

3-4-پوشش گياهي 3

3-4-2-مراتع 3

3-5- زمين‌شناسي 3

3-6-وضعيت خاک 3

3-7-منابع آب و خاک 3

3-7-1-منابع آب 3

3-7-1-1-منابع آب شرب 3

3-7-2-2- منابع آب کشاورزی 3

3-8-بهره برداري از منابع آب زيرزميني 3

3-8-1- مصارف آب زيرزميني 3

3-9-پوشش برق روستايي 3

3-10- تأسيسات دفع فاضلاب 3

فصل چهارم:بررسی شاخص های اصلی در مکان یابی مجتمع های مسکونی

4-1- روش تحقیق : 3

4-2- نوع و نحوه گردآوری داده ها : 3

4-3- تعداد نمونه ها و نحوه نمونه گیری : 3

4-4- روش تجزیه و تحلیل داده ها : 3

4-5-مراحل انجام يك آزمون فرض آماري 3

4-6- جامعه آماری 3

4-7-اهمیت مطالعات ژئومورفیک 3

4-8- واحدهاي ناهمواري و انواع شهرها 3

4-9- شهرهاي كوهستاني 3

4-10- شهرهاي پايكوهي 3

4-11- شهرهای جلگه و دشت 3

4-12- شهر های ساحلی 3

4-13-شهرهای دره ای 3

4-14- شهرهای مستقر در فرورفتگی ها 3

4-15-يافته هاي توصيفي 3

4-15-1- يافته هاي توصيفي: 3

4-15-1- 1-گروه كارشناسان : 3

4-15-1-1-1- توزیع جغرافیایی : 3

4-15-1- 1 -2- ساختار سني : 3

4-15-1-1-3- پست سازماني : 3

4-15-1-1-4- سابقه خدمت در سازمان : 3

4-15-1-1-5-مدرك تحصيلي : 3

4-15-1-1-6- حقوق و مزايا : 3

4-15-1-1- 7-تعداد کارشناسان بومي ادارات مربوطه : 3

4-15-1-1-8- استقرار کارشناسان بر اساس نوع تخصص : 3

4-15-1-1-9- درجه خبرگي  : 3

4-16-2 – گروه بهره برداران ساختمانی : 3

4-16-2-1- سابقه فعاليت در امر ساختمانی : 3

4-16-2-2- ميزان تحصيلات : 3

4-16-2-3- سن : 3

4-17-بخش سوم پرسش نامه 3

4-17-1-آیا در هنگام شروع ساخت و ساز مجتمع های مسکونی در شروع کار از سازمان های مربوطه در هنگام صدور جواز نقشه پهنه بندی خطر زلزله محل ساخت ارائه می شود؟ 3

4-17-2-آیا پدیده هایی همچون، حرکات دامنه ای (لغزش، ریزش، خزش) به عنوان عوامل بازدارنده در ساخت و ساز مجتمع های مسکونی در طول دوره فعالیت شما عمل کرده است. 3

4-17-3-آیا در ساخت مجتمع های مسکونی در قسمت شمالی شهر شاهرود با توجه به نزدیکی به محدوده خط گسل الزامات مربوط به رعایت حدود خط گسل در مکان یابی مورد توجه قرار می گیرد؟ 3

4-17-4-آیا مسیل ها چه از نوع فصلی و از نوع دائمی در قسمت های شمالی شهر شاهرود به عنوان یک عامل مهم و بازدارنده در مکان یابی مجتمع های مسکونی نقش ایفا نموده اند؟ 3

4-17-5- آیا دامنه های شمالی منطقه مورد مطالعه به عنوان منطقه مهم در مکانیابی مناطق مستعد جهت ساخت و ساز مجتمع های مسکونی می باشد؟ 3

4-18-کارشناسان ادارات و سازمان های دخیل در مکانیابی مجتمع های مسکونی 3

فصل پنجم:آزمون فرضیات، نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-مقدمه 3

5-2- آزمون فرضيات 3

5-2-1- آزمون فرضيه اول 3

5-2-2- آزمون فرضيه دوم: 3

5-2-2-1- تبيين رابطه بين پدیده های ژئومورفیک و توسعه بهینه مناطق مسکونی 3

5-3-نتیجه گیری و پیشنهادات 3

فهرست جداول

جدول2-1-نظم و ترتيب زماني در رده بندي شكل هاي زمين 3

جدول 2-2- انواع حرکات دامنه ای بر حسب سرعت و حجم 3

جدول 3-1 - تقسیمات سیاسی شهرستان شاهرود در سال 1390 3

جدول 3-2- حدود آسایش ا نسان در سرعت های مختلف باد 3

جدول 3-3-  ميانگين روزانه دمای هوا در ايستگاههای هواشناسی ناحيه میامی 3

جدول 3-4- روند تغییرات شاخص های و حداقل مطلق دما در ايستگاههای شاخص ناحيه شاهرود 3

جدول 3-5- توزيع بارندگی ماهانه و فصلی در ايستگاه هواشناسی شهرستان شاهرود 3

جدول3-6-ميزان بهره برداري ازمنابع آب زيرزميني در ناحيه شاهرود به تفكيك نوع منبع و شهرستان سال 81-1380 3

جدول 3-7-تعداد منابع و ميزان بهره برداري ازآبهاي زيرزميني ناحيه به تفكيك نوع منبع و شهرستان 3

جدول 3-8-مشخصات پستهاي 63 كيلو ولتي بهره برداري شده تاپايان سال 1381 3

جدول 3-9-تعداد مشتركين برق به تفكيك شهرستان هاي ناحيه در سال  1381 3

جدول 3-10-فروش انرژي برق به تفكيك شهرستانهاي ناحيه در سال 1381 3

جدول 4-1-شاخص های کاربردی در مکان یابی مجتمع های مسکونی 3

جدول 4-2- توزيع اداری گروه نمونه (كارشناسان) 3

جدول 4-2- توزيع سني گروه نمونه (كارشناسان) 3

جدول 4-3- توزيع پست سازماني گروه نمونه (كارشناسان) 3

جدول 4-4- توزيع سابقه خدمت در سازمان گروه نمونه (كارشناسان) 3

جدول  4-5-توزيع مدارك تحصيلي گروه نمونه (كارشناسان) 3

جدول 4-6- توزيع حقوق و مزاياي گروه نمونه (كارشناسان) 3

جدول 4-7- توزيع افراد بومي و غیر بومی گروه نمونه (كارشناسان) 3

جدول 4-8- توزيع  داشتن تخصص گروه نمونه (كارشناسان) 3

جدول 4-9-: توزيع خبرگي گروه نمونه (كارشناسان) 3

جدول 4-10-توزيع سابقه فعاليت در امر ساخت مجتمع های مسکونی گروه نمونه (بهره برداران) 3

جدول 4-11- توزيع ميزان تحصيلات در گروه نمونه (بهره برداران) 3

جدول 4-12- توزيع سن در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

جدول 4-13- توزيع فروانی در مورد اطلاعات زمین لرزه ایی منطقه مورد مطالعه در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

جدول 4-14- توزيع فروانی در مورد پدیده هایی همچون حرکات دامنه ای در منطقه مورد مطالعه در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

جدول 4-15- توزيع فروانی در مورد رعایت خط گسل و حریم آن در منطقه مورد مطالعه در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

جدول 4-16-توزيع فروانی در مورد مسیل های شمال شهر به عنوان عامل مهم در مکان یابی مجتمع های مسکونی در منطقه مورد مطالعه گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

جدول 4-17- توزيع فروانی در دامنه های شمالی شهر شاهرود به عنوان مکان مناسب جهت توسعه مجتمع های مسکونی در منطقه مورد مطالعه گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

جدول شماره4-18-اهمیت پدیده های ژئومورفیک در مکان یابی مجتمع های مسکونی و اهمیت نمود آن قبل و بعد از ساخت 3

جدول 5-1- نتايج مقايسه ميانگين پدیده های ژئومورفیک و مکانیابی بر اساس آزمون t وابسته 3

جدول2-5-رابطه بین پدیده های ژئومورفیک و توسعه مناطق بهینه مسکونی 3

فهرست نمودار

نمودار 3-1- هایترگرام ایسگاه محدوده مورد مطالعه در سال 1392 3

نمودار 3-2- هایترگرام ایسگاه محدوده مورد مطالعه در سال 1392 3

نمودار 3-3- ميانگين روزانه دمای هوا در ايستگاههای هواشناسی شاهرود 3

نمودار 3-4- روند تغییرات شاخص های و حداقل مطلق دما در ايستگاههای شاخص شاهرود 3

نمودار 3-5- توزيع بارندگی ماهانه و فصلی در ايستگاه هواشناسی شهرستان شاهرود 3

نمودار3-6--جهت و سرعت بادها ایستگاه شاهرود(گلباد 20 ساله) 3

نمودار4-1-بررسی دیدگاه های کارشناسان و بهره بردارن در طیف لیکرت 3

نمودار 4-2- توزيع اداری گروه نمونه (كارشناسان) 3

نمودار 4-3- درصد اداری گروه نمونه (كارشناسان) 3

نمودار 4-4-توزيع سني گروه نمونه (كارشناسان) 3

نمودار 4-5- توزيع پست سازماني گروه نمونه (كارشناسان) 3

نمودار 4-6- توزيع سابقه خدمت در سازمان گروه نمونه(كارشناسان) 3

نمودار 4-11- توزيع  داشتن تخصص گروه نمونه (كارشناسان) 3

4-12- درصد توزيع  داشتن تخصص گروه نمونه (كارشناسان) 3

نمودار 4-13-توزيع خبرگي گروه نمونه (كارشناسان) 3

نمودار 4-14- درصد توزيع خبرگي گروه نمونه (كارشناسان) 3

نمودار4-15- توزيع سابقه فعاليت در امر ساخت مجتمع های مسکونی گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار4-16-:درصد توزيع سابقه فعاليت در امر ساخت مجتمع های مسکونی گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-17- توزيع ميزان تحصيلات در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-18- توزيع سن در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-19-درصد توزيع سن در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-20-: توزيع فروانی در مورد اطلاعات زمین لرزه ایی منطقه مورد مطالعه در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-21- درصد توزيع فروانی در مورد اطلاعات زمین لرزه ایی منطقه مورد مطالعه در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-22- توزيع فروانی در مورد پدیده هایی همچون حرکات دامنه ای در منطقه مورد مطالعه در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-23-درصد توزيع فروانی در مورد پدیده هایی همچون حرکات دامنه ای در منطقه مورد مطالعه در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-24- توزيع فروانی در مورد رعایت خط گسل و حریم آن در منطقه مورد مطالعه در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-25-درصد توزيع فروانی در مورد رعایت خط گسل و حریم آن در منطقه مورد مطالعه در گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-26- توزيع فروانی در مورد مسیل های شمال شهر به عنوان عامل مهم در مکان یابی مجتمع های مسکونی در منطقه مورد مطالعه گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-27- درصد توزيع فروانی در مورد مسیل های شمال شهر به عنوان عامل مهم در مکان یابی مجتمع های مسکونی در منطقه مورد مطالعه گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-28- توزيع فروانی در دامنه های شمالی شهر شاهرود به عنوان مکان مناسب جهت توسعه مجتمع های مسکونی در منطقه مورد مطالعه گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

نمودار 4-29-درصد توزيع فروانی در دامنه های شمالی شهر شاهرود به عنوان مکان مناسب جهت توسعه مجتمع های مسکونی در منطقه مورد مطالعه گروه نمونه (بهره برداران ساختمانی) 3

فهرست نقشه ها

نقشه شماره 3-1- موقعیت شهر شاهرود در مقیاس استانی، شهرستان، شهر 3

نقشه شماره3-2- خطوط ارتفاعی و توپوگرافی محدوده مورد مطالعه 3

نقشه شماره3-3- نقشه هم اقلیم محدوده مورد مطالعه 3

نقشه شماره3-4- نقشه هم دما  محدوده مورد مطالعه 3

نقشه شماره3-5- نقشه هم بارش  محدوده مورد مطالعه 3

نقشه شماره3-6- نقشه هم تبخیر  محدوده مورد مطالعه 3

نقشه شماره3-7- نقشه پوشش گیاهی  محدوده مورد مطالعه 3

نقشه شماره3-8- نقشه زمین شناسی  محدوده مورد مطالعه 3

نقشه شماره3-9-گسلهای محدوده مورد مطالعه 3

نقشه شماره3-10-پهنه بندی خطر زلزله در محدوده مورد مطالعه 3

نقشه شماره3-11- نقشه شبکه های هیدرولوژی محدوده مورد مطالعه 3