چکیده

ایجاد صنایع یکی از راهبردهایی است که به توسعه روستاها کمک می کند  صنعتی شدن مناطق روستایی به عنوان شتاب دهنده ایجاد اشتغال پایدار و کار آمد ترین چاره ساز حل مشکل بیکاری روستا است نظریه صنعتی شدن و طرح ریزی مطلوب صنایع در مناطق روستایی به عنوان یک کاتالیزور در جهت ایجاد اشتغال پایدار و به عنوان آخرین چاره کار برای حل مشکل فقر مناطق هم اتبیک بالقوه در جهت حل مشکل بیکاری و عامل تسکین دهنده برای مناطق محروم روستایی به حساب می آید . پیامدهای استقرار متناسب صنایع روستایی در مناطق روستایی معتدل و مرطوب که هر روز از میزان زمینهای کشاورزی کاسته می شود راهکار مناسب محسوب می شود

بنابر این با توجه به اهمیتی که صنایع روستایی دارد باید در در ایجاد آن نهایت دقت اعمال ایجاد گردد

این پایان نامه با روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است  هدف آن بررسی معیارهای مکانی ایجاد صنایع روستایی می باشد  شیوه جمع آوری اطلاعات بصورت میدانی و کتابخانه ای بوده و نتایج حاصل از مطالعات میدانی نشان می دهد که در سطح روستاها 25 درصد از صنایع در  روستا از لحاظ سازگاری و مطلوبیت و ایمنی کارایی لازم را دارند و بقیه صنایع ناسازگار می باشند

واژگان کلیدی: صنایع روستایی ، معیارهای مکانی ، زیست محیطی ، شهرستان رشت

فهرست مطالب

عنوان                                               صفحه

چکیده.......................................... 1

مقدمه............................................... 2

فصل اول :کلیات تحقیق  ......................... 3

1-1-طرح تحقیق ................................. 4

1-1-1-بیان مسئله .............................. 4

1-1-2-اهمیت و ضرورت تحقیق ..................... 5

1-1-3-اهداف تحقیق.............................. 5

1-1-4- سوالهای تحقیق................................ 6

1-1-5- فرضیه های تحقیق.............................. 6

1-1-6- واژه ها و مفاهیم ............................ 6

1-2-مبانی نظری ................................ 11

1-2-1-پیشینه تحقیق ............................ 11

1-2-2- صنايع روستايي........................... 14

1-2- 3- تعاريف صنايع روستايي................... 15

1-2-4-اهداف ايجاد صنايع روستايي................ 17

1-2-5- نواحي صنعتي روستايي..................... 18

1-2-6- ضرورت ايجاد و طراحي صنايع روستايي....... 19

1-2-7- منابع مالی صنايع روستايي................ 22

1-2-7-1- روش تأمين سرمايه از طريق افزايش درآمد در نواحي روستايي........................................ 22

1-2-7-2- تأثير افزايش پس انداز در سرمايه گذاري صنعتي نواحي روستايي........................................ 23

1-2-7-3- روش تامين اعتبارات براي سرمايه گذاري صنعتي در نواحي روستايي........................................ 24

1-2-8- صنايع روستايي در کشورهای مختلف.......... 24

1-2-8-1-روشهاي برنامه ريزي صنايع روستايي در مالزي .. 25

1-2-8-2- روش برنامه ريزي صنايع روستايي در اندونزي... 26

1-2-8-3- روش برنامه ريزي صنايع روستايي در ژاپن...... 26

1-2-8-4- روش برنامه ريزي صنايع روستايي در چين....... 27

1-2-9- مکان یابی صنایع روستایی...................... 28

1-2-10-دیدگاهها و نظریه های موجود در ارتباط با اثرات صنعتی شدن مناطق روستایی29

1. - نظریه تامبوتان............................. 29

1-2-10-2-نظریه آرتور لوییس30

1-2-10-3-نظریه مید ولیدهلم30

1-2-11- دیدگاههای موجوددر ارتباط با چگونگی استقرار صنعت در مناطق روستایی:34

1-2-11-1- صنایع کوچک مقیاس:......................... 34

1-2-11-2- 1- دیدگاه تاریخی36

1-2-11-2- 2- دیدگاه کارایی اقتصادی36

1-2-11-2- 3- دیدگاه صنعتی شدن از طریقانقلاب سبز36

1-2-11-2- 4-دیدگاهالگوی تقاضاو کشش پذیری کالاها37

1-2-11-2- 5- دیدگاهاشتغال زایی37

1-2-11-2- 6-دیدگاهبازارآزادیا راهبرد تجاری37

1-2-11-2- 7- دیدگاهجانشینی واردات37

1-2-12- مشکلات و تنگناهای ایجادنواحی صنعتیروستایی40

1-2-13- ضوابط و معیارهای استقرار صنایع.............. 41

فصل دوم: روش شناسی تحقیق ........................... 44

2-1- روش تحقیق و مراحل آن .......................... 45

2-1-1- نوع روش تحقيق................................ 45

2-1-1-1- مراحل تحقیق................................ 45

2-1-1-1-1- مرحله  گردآوري اطلاعات ................... 45

2-1-1-1-2-مرحله سازماندهی و طبقه بندی اطلاعات بدست آمده 45

2-1-2- روش گردآوري اطلاعات .......................... 45

2-2- متغییرهای تحقیق ............................... 46

2-3- محدوده تحقیق .................................. 46

2-4-  مقطع زمانی تحقیق ............................. 48

2-5- روش شناسی تحقیق  .............................. 48

فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی  تحقیق ................. 49

3-1- موقعیت جغرافیایی محدوده مورد مطالعه ........... 50

3-2- ویژگی های طبیعی................................ 52

3-2-1- زمین شناسی .................................. 52

3-2-2- توپوگرافی.................................... 55

3-2-3- اقلیم ....................................... 56

3-2-4- منابع آب..................................... 61

3-2-5- خاک.......................................... 62

3-2-6- پوشش گیاهی................................... 65

3-3- ویژگی های اجتماعی- جمعیتی...................... 66

3-3-1- تعداد و توزیع خانوار......................... 66

3-3-2- توزیع جمعیت.................................. 66

3-3-3- مهاجرت....................................... 66

3-3-4- زبان و مذهب.................................. 67

3-4- بررسی ویژگی های اقتصادی........................ 72

3-4-1- کشاورزی ..................................... 67

3-4-1-1- زراعت...................................... 67

3-4-1-2- باغداری.................................... 69

3-4-1-3- دامداری.................................... 69

3-4-1-4- صید وصیادی................................. 70

3-4-1-5- جنگل و مرتع................................ 70

3-4-2- صنایع........................................ 71

3-5- ویژگی فضایی – کالبدی........................... 71

3-5-1- پیشینه تاریخی شهرستان رشت.................... 71

3-5-2- وجه تسمیه رشت................................ 72

3-5-3- خدمات زیر بنایی.............................. 72

3-5-3-1- راههای ارتباطی............................. 73

3-5-3-2- آب لوله کشی................................ 73

3-5-3-3- گاز لوله کشی............................... 73

3-5-3-4- برق........................................ 73

3-5-3-5- مخابرات و ارتباطات......................... 73

3-5-4- خدمات روبنایی................................ 74

3-5-4-1- آموزشی..................................... 74

3-5-4-2- خدمات  بهداشتی درمانی...................... 74

3-5-4-3- خدمات سیاسی اداری.......................... 74

3-5-4-4- خدمات مذهبی – فرهنگی....................... 74

3-5-4-5- خدمات ورزشی – تفریحی............... 75

3-5-4-6- بازرگانی –  خدمات.................. 75

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق............ 76

4-1- یافته توصیفی .................................. 77

4-1- 1- معیارهای استقرار صنایع...................... 77

4-2-پراکندگی صنایع در سطح روستاهای شهرستان رشت ..... 79

4-3-بررسی واحد های صنایع در سطح شهرستان رشت......... 81

4-3-1- سازگاری ..................................... 82

4-3-1-1- واحد های تولید کننده محصولات فلزی .......... 82

4-3-1-2-واحد های تولید کننده فرآورده های بتنی....... 83

4-3-1-3-تولید کننده ی شیشه شور...................... 83

4-3-1-4- واحد تولید کننده ماشین آلات نان فانتزی...... 83

4-3-1-5- کوره ذغال.................................. 83

4-3-1-6- تیرچه زنی.................................. 84

4-3-1-7- واحد های صنعتی تولید کننده مواد غذایی...... 84

4-1-3 -8-  آسفالت گرم............................... 85

4-1-3 -9- واحد های صنعتی بازیافت ضایعات پلاستیکی .... 86

4-1-3 -10-برنجکوبی.................................. 86

4-1-4- آسایش........................................ 89

4-1-4- 1- واحد های برنجکوبی......................... 89

4-1-4- 2-  بازیافت ضایعات پلاستیکی .................. 89

4-1-4- 2-1- آسفالت گرم.............................. 90

4-1-4- 2-2- محصولات فلزی............................. 90

4-1-4- 2-3- واحد های تولیدی مواد غذایی.............. 90

4-1-5- تیرچه زنی.................................... 92

4-1-6- کوره ذغال.................................... 92

4-1-7- ماشین آلات نان فانتزی ........................ 92

4-1-8- واحد تولید شیشه شور.......................... 92

4-1-9- کارگاه تولید فرآورده های بتنی................ 92

4-2- مطلوبیت........................................ 94

4-3- کارایی......................................... 96

4-4- ایمنی.......................................... 96

4-4-1- وابستگی...................................... 98

فصل پنجم :نتیجه گیری و آزمون فرضیه ها............... 100

5-1-نتیجه گیری...................................... 101

5-2-پیشنهاد: ....................................... 101

5-3-یافته های تحلیلی................................ 102

منابع و مآخذ.............................. ....104

فهرست جداول

عنوان                                                صفحه

جدول 1-1-روند اثرات استقرار صنعت در مناطقروستایی33

جدول 3– 1 . تقسیمات جغرافیایی روستایی مورد مطالعه.... 50

جدول 3- 2  مشخصات ايستگاه سینوپتیک شهر رشت........... 56

جدول 3- 3  بارندگي ماهانه ایستگاه رشت (میانگین 10 ساله ) 57

جدول 3 – 4 رژيم دراز مدت دماي ماهانه ایستگاه رشت (میانگین 10 ساله )............................................... 59

جدول  3– 5  به در صد رطوبت نسبي در ايستگاه رشت (میانگین 10 ساله ).................................................... 60

جدول 3-6- برآورد مهاجران وارد شده طی 10 سال گذشته به تفکیک نقاط شهری و روستایی-1385.................................. 66

جدول3-7- سطح زیر کشت ، تولید و عملکرد محصولات عمده زراعی در شهرستان سال 1392..................................... 68

جدول3-8- سطح زیر کشت، تولید و عملکرد محصولات عمده دایمی در شهرستان سال 1392..................................... 69

جدول 3-9- تعداد و انواع دام، طیور و تولیدات دامی در شهرستان رشت سال 1392............................................. 69

جدول 3-10- تولید عسل در شهرستان رشت در سال 1390...... 70

جدول 3-11- تولید پیله در شهرستان رشت توسط خانوارهای نوغاندار 1390..................................................... 70

جدول3-12- صنایع روستایی شهرستان رشت تا پایان سال 1385 71

جدول 4-1-پراکندگی صنایع در سطح شهرستان رشت........... 79

جدول 4-2-طبقه بندی گروه واحدهای صنایع روستایی شهرستان رشت سال 1390................................................. 80

جدول4-3- واحد های صنعتی روستاهای شهرستان رشت......... 81

جدول4-4- بررسی سازگاری واحد های صنعتی (فلزی)......... 82

جدول 4-5-واحد های صنعتی تولید کننده مواد غذایی....... 84

جدول 4-6-صنایع روستایی تولید کننده آسفالت گرم........ 85

جدول 4-7-واحدهای صنعتی برنجکوبی...................... 86

جدول 4-8- میزان سازگاری در بین صنایع روستایی شهرستان رشت     88

جدول 4-9- بررسی آسایش واحد های برنجکوبی.............. 89

جدول4-10- بررسی میزان آسایش تولیدات فلزی............. 90

جدول 4-11- بررسی میزان آسایش واحدهای صنعتی.......... 90

جدول 4-12- بررسی میزان آسایش در بین صنایع روستایی شهرستان رشت .................................................... 93

جدول 4-13- بررسی میزان مطلوبیت در بین صنایع روستایی شهرستان رشت .................................................... 95

جدول 4-14- بررسی میزان ایمنی در بین صنایع روستایی شهرستان رشت .................................................... 97

جدول 4-15- بررسی میزان وابستگی در بین صنایع روستایی شهرستان رشت .................................................... 99

فهرست نمودار

عنوان                                               صفحه

نمودار شماره  3-1  بارندگي ماهانه ایستگاه رشت........ 58

نمودار شماره 3-2 بارندگي فصلی ایستگاه رشت............ 58

نمودار شماره  3- 3: رژيم دماي ماهیانه ایستگاه رشت ... 59

نمودار شماره  3 - 4: رژيم دماي فصلی ایستگاه رشت...... 60

نمودار 3-5:میانگین رطوبت نسبی به درصد در ایستگاه رشت. 61

فهرست نقشه ها

عنوان                                               صفحه

نقشه 2-1- محدوده مورد تحقیق........................ 47

نقشه 3-1- موقعیت شهر رشت........................... 51

شکل 3-2- نقشه زمین شناسی شهر رشت................... 54

نقشه 3-3- خاک...................................... 64

فهرست عکس ها

عنوان                                               صفحه

عکس 4-1-نمایی از کارگاه تولید کننده ماشین آلات نان فانتزی 83

عکس 4-2- نمایی از تیرچه زنی در کوچصفهان............ 84

عکس 4-3- نمایی از کارخانه آسفالت باهنر............. 85

عکس 4-4- نمایی از کارخانه آسفالت چولاب.............. 86

تصویر 4-5- کارخانه برنجکوبی دردهستان لاکان- روستای سقالکسار   87

تصویر4-6- نمایی از کارخانه برنجکوبی در دهستان لاکان -روستای سقالکسار........................................... 87

تصویر 4-7-محصولات باغی  در دهستان لاکان –روستای سقالکسار   91

تصویر 4-8- درختان انار در دهستان لاکان –روستای سلکی سر 91

عکس 4-9-زمینهای در دهستان لاکان –روستای سقالکسار.... 98

عکس 4-10-زمین زراعی در دهستان  پسیخان.............. 98