بخش اول : کلیات تحقیق

1-1-1 مقدمه:

امروزه پدیده گردشگری از یک پدیده ساده ی دید و بازدید فراتر رفته و ابعاد و اهمیت ویژه ای یافته است تا جایی که از آن به عنوان یک صنعت بزرگ و مولد و مادر نام برده می شود. به طوری که در بسیاری از کشورهای پیشرفته اقتصادی و برخی کشورهای در حال توسعه که از جاذبه های فراوان تاریخی ، فرهنگی ، طبیعی و امکانات و تسهیلات خوب گردشگر برخوردار می باشند سهم بزرگی از درآمد ملی از محل توسعه گردشگری تامین می گردد. بی جهت نیست که اغلب کشورها به ویژه آنهایی که از قدمت تاریخی و جاذبه های فرهنگی و طبیعی بیشتری برخوردارند از طریق ایجاد ، احداث ، استقرار و توسعه تسهیلات  و تأسیسات لازم گردشگری در تلاشند تا سهم بالاتری از موج فزاینده میهمانان به ویژه جهانگردان کشورهای همجوار خارجی را که ارز آوری بیشتری دارند ، به سوی خود جلب کنند.

در قالب فعالیت های اکوتوریسم نیز، انسان خسته شهرنشین را به دامان شیوه های معیشت و زندگی طبیعی پناه داده و حجم زیادی از پرخاشگری ها و هیجان های کاذب محیط شهری را از میان می برد ویژگی های شاخص محیط های انسانی ، فرهنگی ، طبیعی و ... را به جامعه جهانی معرفی می نماید (قرخلو،1386،ص3).

در سال های اخیر گردشگری به عنوان راهکاری جدید برای رهایی از  شرایط فقر ، بیکاری، آشفتگی های محیطی و توسعه نیافتگی کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه  مورد توجه قرار گرفته است. به نظر می رسد کشورهایی که از قابلیت های بالقوه مناسبی در این زمینه برخوردارند بتوانند توسعه گردشگری را در برنامه های توسعه ملی خود گنجانده و راه تکاملی را طی نمایند.

از سویی دیگر رشد سریع صنعت گردشگری در نیم قرن اخیر فشار روزافزون بر محیط زیست را در پی داشته است و اولیت دادن به به منافع اقتصادی ناشی از توسعه عنان گسیخته صنعت گردشگری و عدم توجه به توسعه و رشد هماهنگ گردشگری شهری و روستایی  موجب خدشه دار شدن اصول توسعه پایدار در جوامع مختلف شده است و محیط زیست را با خطرات روزافزونی مواجه کرده است.

استان مازندران و شهرستان رامسر نیز از این قاعده مستثنی نبوده و علارغم داشتن جاذبه های طبیعی فراوان در عمل با تبعات مثبت و منفی رشد این صنعت مواجه است. ارزیابی روند توسعه این صنعت و پستی ها و بلندی های پیش روی آن  امری است که نیاز به شناخت و بررسی دقیق و کاربردی  دارد.

1-1-2 بیان  مسئله تحقیق:

در حال حاضر صنعت گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین منابع اقتصادی جهان محسوب می شود و پیش بینی می شود که در دهه 2020 میلادی به صنعت شماره یک جهان تبدیل گردد. بنابر آمار سازمان جهانی گردشگری در سال 2001 نزدیک به 700 میلیون نفر در جهان سفر توریستی انجام داده اند و درآمدهای ناشی از صنعت گردشگری در حدود 500 میلیارد دلار آمریکا بوده است. این ارقام در سال 2009 ، برای گردشگران به 922 میلیون نفر و درآمد حاصل از آن به 944 میلیارد دلار رسیده است (www.unwto.com). با اینکه کشور ایران از نظر جاذبه های توریستی یکی از برجسته ترین کشورهای دنیا محسوب می شود ولی سهم ایران از درآمد های بازار جهانی توریسم بسیار اندک و ناچیز است که بیانگر چالشهای بزرگ توسعه توریسم در ایران است ) حیدری چیانه،1383).

شمال ايران به عنوان يكي از قطب هاي گردشگري كشور با داشتن میراث های طبیعی بي نظير سالانه ميليون ها گردشگر را به خود جذب مي كند. فارغ از بحث درآمد زايي و ايجاد اشتغال در منطقه به نظر مي آيد تبعات منفي اكولوژيكي آن نگراني هاي جدي را بوجود آورده است. و اين در حالي است كه مراكز مهم گردشگری جهان با جذب گردشگران انبوه بر تبعات منفي زيست محيطي نیز غلبه كرده اند.

شهرستان رامسر در منتهی الیه غرب استان مازندران در گستره جلگه ای بین  دریا و کوه با آب و هوایی معتدل و مرطوب قرار گرفته وبا داشتن جاذبه های منحصر به فرد طبیعی دارای شرايط بسيار مناسبی برای جذب گردشگر محسوب می شود (حلاج ثاني، 1376). اين تحقيق تلاش مي كند تا با ارزيابي نقش صنعت گردشگري در شمال ايران به بررسي تأثيرات مثبت و منفي رشد گردشگري بر ميراث هاي طبيعي شهرستان رامسر بپردازد. به نظر مي آيد مسئله اساسي در شمال ايران به طور عام تمركز بيش از حد گردشگران در عرصه هاي طبيعي بطور فصلي باشد. لذا با توجه به اهميت مسئله مورد تحقيق سوالاتي به شرح زير طرح مي گردد:

آیا رشد  گردشگري در شهرستان رامسر منجر به آسیب ميراث طبيعي منطقه شده است؟

آیا تسهيلات و امكانات گردشگري موجود ضامن حفظ و ارتقاي كيفيت منابع طبيعي گردشگري در محيط هاي روستايي و شهري است؟ 

آیا عدم وجود رشد مناسب و هماهنگ گردشگري تلفيقي (شهري-روستايي) فشار زيادي را بر محيط زيست شهرستان رامسر وارد کرده است؟