مقدمه:

بررسي وضعيت سلامت رواني دانشجويان که قشر جوان و فعال جامعه بوده و داراي جايگاه خاص در جامعه مي‌باشند از  اهميت بسياري برخوردار است و از آنجا که ورود به دانشگاه منجر به تغييرات عمده‌اي در زندگي فرد مي‌شود مقطع بسيار حساسي به شمار مي‌رود. در پژوهش حاضر وضعيت سلامت رواني دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم در سال تحصيلي 90-1389 در رشته‌ها و مقاطع تحصيلي مختلف مورد بررسي قرار گرفته است.

مواد و روش‌ها:

اين مطالعه توصيفي – تحليلي (cross-sectional) است که در آن 790 نفر از دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم در نيم سال دوم سال تحصيلي 90-1389 از طريق سرشماري مورد بررسي قرار گرفتند که از این میان پس از ریزش 102 نمونه 688 مورد قابل استناد (225 مرد و 463 زن) حاصل شد.پس از تکميل پرسشنامه‌هاي مربوطه (پرسشنامه وضعيت سلامت روان GHQ28 و پرسشنامه محقق ساخته در برگيرنده اطلاعات دموگرافيک) داده‌ها استخراج و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. سپس به منظور مقايسه نتايج آزمون GHQ28 با آزمون SCL90 تعداد 100 نمونه بصورت تصادفي انتخاب شدند بطوري که 50 نمونه داراي اختلال در آزمون GHQ (نمره ≤ 23) و 50 نمونه فاقد اختلال (نمره > 23) از اين نظر بودند.

نتايج:

يافته‌هاي به دست آمده از اين پژوهش نشان مي‌دهند که 8/37 درصد دانشجويان در معرض اختلالات رواني هستند و عواملي چون جنس، وضعيت تأهل، بومي يا غير بومي بودن، بعد مسافت محل تحصيل از محل زندگي، رشته تحصيلي، ترم تحصيلي و مقطع تحصيلي بر روي سلامت روان دانشجويان تأثير دارد ولي از بين فرضيه‌ها تنها رشته تحصيلي و ترم تحصيلي داراي رابطه معني‌دار با سلامت روان آنها بودند.

در بررسي خرده مقياس‌هاي آزمون GHQ بين رشته تحصيلي و مقطع تحصيلي با اختلال عملکرد اجتماعي و افسردگي هم چنين بين ترم تحصيلي با وجود علايم جسماني و افسردگي رابطه آماري معني‌داري بدست آمد.

از بين مقايس‌هاي نه‌گانه آزمون SCL90 در 100 نمونه مورد بررسی نيز افکار پارانوئيد بيشترين و حالات سايکوتيک کمترين فراواني را داشتند.

گرچه نتايج آزمون GHQ و SCL کاملاً مشابه نبوده است لکن با توجه به نتايج حاصل از پژوهش مي‌توان عنوان کرد که اين دو آزمون تا حدی مويد يک ديگر هستند.

نتيجه‌گيري:

با توجه به نتايج پژوهش و افزايش مشکلات رواني و ميزان موارد مشکوک به اختلال رواني در دانشجويان، توجه بيشتر مسئولين جهت حل مشکلات بهداشت روان دانشجويان و فعال‌سازي مرکز مشاوره دانشجويي ضروري به نظر مي‌رسد تا از هدر رفتن نيرو و توانايي قشر جوان و فعال جامعه پيشگيري به عمل آيد. همچنين بدليل بالا بودن اختلال در کارکرد اجتماعي دانشجويان به نظر مي‌رسد اين مورد نيز نيازمند پيگيري‌هاي بيشتري است. فصل اول: معرفی پژوهش

مقدمه................................................................................................................................................2

اهداف پژوهش................................................................................................................................ 5

سؤالات پژوهش.............................................................................................................................. 6

فرضیات پژوهش............................................................................................................................. 6

محدودیت های پژوهش.................................................................................................................. 6

واژه ها و اصطلاحات...................................................................................................................... 7

فصل دوم:دانستنیهای موجود در پژوهش

بخش اول: چهارچوب پنداشتی.................................................................................................................... 9

بخش دوم: مروری بر مطالعات انجام شده

مطالعات داخلی............................................................................................................................. 10

مطالعات خارجی........................................................................................................................... 12

فصل سوم: مواد و روش کار...................................................................................................................... 15

فصل چهارم: نتایج..................................................................................................................................... 20

فصل پنجم: بحث....................................................................................................................................... 66

فصل ششم: نتیجه گیری و پیشنهادات........................................................................................................ 73

منابع........................................................................................................................................................... 75

پیوست ها.................................................................................................................................................. 79

چکیده انگلیسی.......................................................................................................................................... 93 فهرست جداول :

عنوان                                                                                                                  صفحه                        

جدول 4-1- فراواني سلامت رواني بر حسب جنس در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم........................................................................................................................................... 20

جدول 4-2- فرواني سلامت رواني بر حسب وضعيت تأهل در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 20

جدول 4-3- فراواني سلامت رواني برحسب بومي وغير بومي بودن در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم..................................................................................................................... 21

جدول 4-4- فراواني سلامت رواني بر حسب رشته تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 21

جدول 4=5- فراواني سلامت رواني بر حسب مقطع تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 23

جدول4-6- فراواني سلامت رواني بر حسب ترم تحصيلي در دانشچويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 24

جدول 4-7 مقایسه ی نتايج آزمون GHQ وSCL.............................................................. 26

جدول 4-8- مقایسه ی نتايج آزمون هاي GHQ و خرده مقياس هاي SCL..................................................................................................................................... 27

جدول 4-9- فراواني علايم جسماني برحسب جنسيت در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم........................................................................................................................................... 27

جدول 4-10- فراواني اضطراب و بي خوابي بر حسب جنسيت در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 28 

جدول 4-11- فراواني اختلال کارکرد اجتماعي بر حسب جنسيت در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم..................................................................................................................... 28

جدول4-12- فراواني افسردگي بر حسب جنسيت در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم........................................................................................................................................... 28

جدول 4-13- فراواني علايم جسماني بر حسب وضعيت تأهل در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 29

جدول 4-14- فراواني اضطراب و بي خوابي بر حسب وضعيت تاهل در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم..................................................................................................................... 29

جدول 4-15- فراواني اختلال کارکرد اجتماعي بر حسب وضعيت تاهل در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم........................................................................................................ 30

جدول 4-16-  فراواني افسردگي بر حسب وضعيت تاهل در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 30

جدول 4-17- فراواني علايم جسماني بر حسب بومي وغير بومي بودن در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم..................................................................................................................... 30

جدول 4-18- فراواني اضطراب وبي خوابي بر حسب بومي وغير بومي بودن در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم........................................................................................................ 31

جدول 4-19- فراواني اختلال کارکرد اجتماعي برحسب بومي وغير بومي بودن در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم........................................................................................................ 31

جدول 4-20- فراواني افسردگي برحسب بومي وغير بومي بودن در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 31

جدول 4-21- فراواني علايم جسماني بر حسب رشته تحصيلي در داشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 32

جدول 4-22- فراواني اضطراب و بي خوابي برحسب رشته تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم..................................................................................................................... 33

جدول4-23-  فراواني اختلال کارکرد اجتماعي برحسب رشته تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم........................................................................................................ 34

جدول4-24-  فراواني افسردگي برحسب رشته تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم........................................................................................................................................... 36 

جدول 4-25- فراواني علايم جسماني بر حسب مقطع تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 39

جدول 4-26- فراواني اضطراب وبي خوابي بر حسب مقطع تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم..................................................................................................................... 40

جدول 4-27- فراواني اختلال کارکرد اجتماعي بر حسب مقطع تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم ....................................................................................................... 40

جدول 4-28- فراواني افسردگي بر حسب مقطع تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 42

جدول 4-29- فراواني علايم جسماني برحسب ترم تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم.............................................................................................................................. 44

جدول 4-30- فراواني اضطراب وبي خوابي بر حسب ترم تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم..................................................................................................................... 46

جدول 4-31- فراواني اختلال کارکرد اجتماعي برحسب ترم تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم..................................................................................................................... 47 

جدول 4-32- فراواني افسردگي بر حسب ترم تحصيلي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي قم........................................................................................................................................... 48 

جدول 4-33- فراواني خرده مقياس هاي مختلف آزمون SCL-90 دربين 100 نمونه مورد بررسي.................................................................................................................................... 50

جدول 4-34-  فراواني افسردگي درآزمون SCL-90 بر حسب مقطع تحصيلي در 100 نمونه مورد بررسي........................................................................................................................... 51

جدول 4-35-  فراواني اضطراب در آزمون SCL-90 بر حسب مقطع تحصيلي در 100 نمونه مورد بررسي........................................................................................................................... 52

جدول 4-36- فراواني خصومت در آزمون SCL-90 بر حسب مقطع تحصيلي در 100نمونه مورد بررسي........................................................................................................................... 53

جدول 4-37- مقايسه فراواني GHQ-28 وscl-90 در 100نمونه مورد بررسي................. 54

جدول 4-38- فراواني سوماتيزاسيون در آزمونSCL-90 بر حسب GHQ-28 در 100نمونه مورد بررسي........................................................................................................................... 56 

جدول4-39-  فراواني وسواس در آزمون SCL-90 بر حسب GHQ-28 در 100نمونه مورد بررسي........................................................................................................................... 57 

جدول 4-40- فراواني حساسيت درآزمون SCL-90 بر حسب GHQ -28 در100 نمونه مورد بررسي........................................................................................................................... 58

جدول 4-41- فراواني افسردگي در آزمون SCL-90 برحسب GHQ-28 در آزمون در 100نمونه مورد بررسي........................................................................................................... 58

جدول 4-42- فراواني اضطراب در آزمون SCL-90 برحسب 28  GHQ-در 100نمونه مورد بررسي........................................................................................................................... 58 

جدول 4-43- فراواني خصومت در آزمون SCL-90 برحسب GHQ-28 در 100نمونه مورد بررسي........................................................................................................................... 59

جدول4-44- فراواني اضطراب فوبيک در آزمون SCL-90 برحسب GHQ-28 در 100 نمونه مورد بررسي................................................................................................................. 59

جدول 4-45- فراواني افکار پارانوئيد در آزمون SCL-90 بر حسب GHQ-28 در 100 نمونه مورد بررسي................................................................................................................. 59

جدول 4-46- فراواني حالات سايکوتيک در آزمون SCL-90 بر حسب GHQ-28 در 100نمونه مورد بررسي........................................................................................................... 60

فهرست نمودارها :

 عنوان                                                                                                                 صفحه

نمودار 4-1 رابطه ي آزمون GHQ با رشته ي تحصيلي.............................................................. 22

نمودار 4-2 : مقایسه ی میانگین نمرات آزمون GHQ در رشته های تحصیلی مختلف.............. 23

نمودار 4-3 : رابطه ي آزمون GHQ با ترم تحصيلي................................................................... 25

نمودار 4-4 : مقایسه ی میانگین نمرات آزمون GHQ در ترم های تحصیلی مختلف ................ 26

نمودار 4-5 رابطه بين اختلال کارکرد اجتماعي با رشته تحصيلي................................................. 35

نمودار 4-6 : مقایسه ی میانگین نمرات خرده مقیاس اختلال کارکرد اجتماعی در رشته های تحصیلی مختلف........................................................................................................................... 36

نمودار 4-7 : رابطه بين افسردگي با رشته تحصيلي...................................................................... 38

نمودار 4-8 : مقایسه ی میانگین نمرات خرده مقیاس افسردگی در رشته های تحصیلی مختلف.......................................................................................................................................... 39

نمودار 4-9 : رابطه بين اختلال کارکرد اجتماعي با مقطع تحصيلی.............................................. 41

نمودار 4-10 : مقایسه ی میانگین نمرات خرده مقیاس اختلال کارکرد اجتماعی در مقاطع تحصیلی مختلف.......................................................................................................................................... 42

نمودار 4-11 رابطه بين افسردگي با مقطع تحصيلي..................................................................... 43

نمودار 4-12 : مقایسه ی میانگین نمرات خرده مقیاس افسردگی در مقاطع تحصیلی مختلف..... 44

نمودار 4-13 : رابطه ی بین علایم جسمانی با ترم تحصیلی........................................................ 45

نمودار 4-14 : مقایسه ی میانگین نمرات خرده مقیاس علایم جسمانی در ترم های تحصیلی مختلف.......................................................................................................................................... 46

نمودار 4-15 : رابطه ی بین افسردگی با ترم تحصیلی.................................................................. 49

نمودار 4-16 : مقایسه ی میانگین نمرات خرده مقیاس افسردگی در ترم های تحصیلی مختلف...50

نمودار 4-17 : رابطه افسردگي در آزمون SCL-90  با مقطع تحصيلي...................................... 52

نمودار 4-18 رابطه اضطراب در آزمون SCL-90 با مقطع تحصيلي........................................... 53

نمودار4-19 : رابطه خصومت درآزمون SCL-90  با مقطع تحصيلي......................................... 54

نمودار 4-20 : رابطه نمرات GHQ-28 با SCL-90................................................................. 55

نمودار 4-21 : مقایسه ی میانگین نمرات آزمون GHQ-28 با SCL-90................................. 56 فهرست پیوست ها :

عنوان                                                                                                                  صفحه

پرسشنامه طرح تحقیقاتی بررسی سلامت روانی و عوامل موثر بر آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم در رشتهها و مقاطع تحصیلی مختلف (سال تحصیلی90-1389)................ 75

پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ -28).............................................................................. 76

آزمون SCL- 90.................................................................................................................. 80