فهرست
فراغت چیست؟    2
درخصوص پیدایش اوقات فراغت سه نظریه وجود داردکه عبارتند:    3
تحول تاریخی مربوط به نحوه گذران اوقات فراغت:    4
فراغت و مذهب :    6
اهمیت و ضرورت توجه به اوقات فراغت    9
فراغت و جوانان و نوجوانان    12
نتيجه‌گيري و پيشنهادات    14


فراغت چیست؟
تعابیر و تعاریف مختلفی از فراغت ارائه شده است برای این مفهوم در لغت نامه های فارسی معانی بیکاری،استراحت،آسایش،آرامش،تفریح،رخصت داده شده،رهایی از اشتغال،فرصت و مجال به پایان بردن کاری،فراموش کردن بیان شده است و مترادف عربی آن اضصراب و اضطراب داشتن گفته شده است.
مولف کتاب (فلسفه فراغت و تفریحات سالم) فراغت را اوقاتی از زندگی می‌داند که انسان از کار کردن آزاد و زمانی را به تفریح دلخواه می‌گذراند.
مولف کتاب (فرهنگ جامعه شناسی)فراغت را وقت آزادی می‌داند که پس از انجام وظایف و تکالیف لازم باقی می‌ماند.
اوژه پایه گزار لاروس می‌گوید:فراغت فعالیتهایی هستند که به هنگام آسودگی از کار عادی با رغبت انجام می‌گیرد.

درخصوص پیدایش اوقات فراغت سه نظریه وجود داردکه عبارتند:
نظریه اول می‌گوید مبنای تفریح "مذهب"است و چنانچه در جوامع اولیه عملا" مراسم مذهبی از بازی و تحرکات جمعی جدا نبوده است و آواز و نمایش و سرود خوانی و نظایر آن رابطه تنگاتنگ با سنن مذهبی داشته است.دور گیم و جین هاریسن از طرفداران این نظریه بوده اند.ارنست گرسی آلمانی هم در کتاب خود تحت عنوان "آغاز هنر " و ژیلبرت موری انگلیسی در کتاب "پیدایش حماسه در یونان" ارتباط مذهب و تفریح را مطرح ساخته اند.خلاصه این نظریه معتقد است که تفریح بصورت هنر از مذهب سرچشمه گرفته و نوعی رفتار اجتماعیست که در ایجاد وحدت میان اعضای یک گروه و یا قبیله نقش بزرگی را ایفا می‌کند.
نظریه دوم می‌گوید فرضیه غریزی بازی و تفریح است جمز بالدوین و ویلیام مک دوگال و کارل گروسی از

تحول تاریخی مربوط به نحوه گذران اوقات فراغت:
در عهد باستان بسیاری از تمدنها به دلیل شرایط و وضعیت اجتماعی اوقات بیکاری را صرف ورزشها و فعالیتهای رزمی می‌کردند تا قدرت دفاعی جوامع همواره آماده مقابله با هجوم دشمنان خود باشند.
در یونان باستان پهلوانی منزلتی و جایگاه ویژه ای داشت و بر عکس با انحطاط قدرت سیاسی در روم اوقات فراغت خاص توانگران شده و عیش و عشرت شدید رواج می‌یافت.

فراغت و مذهب :
یکی از فرضیه های مطرح شده در پیدایش و گسترش امور مربوط به فراغت مذهب بوده است.چنانچه در مراسم و برنامه های مذهبی اقوام وملل مختلف متجلیست.اجرای مراسم خاص برای حوادث مهم  زندگی نظیر مرگ. تولد. ازدواج.کاشت و برداشت در امر کشاورزی. رسیدن به سن بلوغ و نظایر آن ریشه مذهبی داشته و فرصت مناسبی را برای فراغت و ابراز شادمانی و فرح فراهم ساخته است.
نکته دیگر این است که در جهان غرب و دنیای مادیت نسل جوان با گرایش بسوی ماده پرستی و غفلت از اعتقادات الهی رو به تباهی گذاشته است. در این رابطه شهید دستغیب در کتاب قلب سلیم می‌گوید :شخص بی ایمان هر چند در دنیا خوش باشد لیکن باطن او در فشار و اضطراب است.زیرا اولا" به تمام آرزوهایش نمی رسد و آرزوهای بشر هم پایان ناپذیر ست ثانیا" آنچه داراست از زوال آن می‌رسد چون داراییهای مادی در معرض نیستی است تنها ایمان به خداست که دل را به آنچه دارد شاد می‌کند و از نیستی دنیایش ترس ندارد

اهمیت و ضرورت توجه به اوقات فراغت
امروز تفریح و چگونگی گذران اوقات فراغت وسیله موثری برای پرورش قوای فکری و جسمی و اخلاقی افراد بوده و در نتیجه عاملی برای جلوگیری از کجرویهای اجتماعی محسوب می‌شود. به شرط اینکه مورد عنایت و توجه کافی از سوی خانواده از یک طرف و دولت ها از طرف دیگر باشد. در غیر اینصورت  اوقات فراغت  با سوء استفاده از آن و سوء تدبیر آگاهانه یا نا آگاهانه  یا خانواده و کار گزاران جامعه می‌تواند به آسیب اجتماعی بدل شود.
"پی پر" می‌گوید :  موجودیت و اصالت فرهنگ بر مبنای فرصتها و اوقات فراغت افرادی که در آن جامعه زندگی می‌کنند پی ریزی شده است.
"تاکور" شاعر  معروف هند معتقد بود که تمدنهای انسانی سرمایه های جاویدانی است که از کاشت، داشت و برداشت صحیح اوقات فراغت متجلی گشته است.

 فراغت و جوانان و نوجوانان
یکی از نتایج بدست آمده در خصوص تحقیق از رابطه اوقات فراغت با بزهکاری نوجوانان نشان می‌دهد که اگر خانواده و مدرسه نوجوانان را کنترل کنند و جوابگوی خواسته های آنان در حد مجاز باشند در جلوگیری از انحراف جوانان بسیار موثر خواهد بود و از طرف دیگر بعلت کمبود فضاهای ورزشی و پاک و باشگاههای مناسب، محل گذران اوقات فراغت اکثر جوانان مورد مطالعه خیابان بصورت ولگردی و پرسه زدن بوده است.طی دهه گذشته به جهت تنگناهای اقتصادی و مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی و همچنین افزایش سریع جمعیت جوانان کشور و تقاضای شدید نسل جوان کمبود فضاهای مربوط به گذران اوقات فراغت بیشتر احساس شده است.بسیاری از تحقیقات بعمل آمده در داخل و خارج در خصوص چگونگی گذران اوقات فراغت در ایام تابستان و رابطه آن با بزهکاری نوجوانان نشان می‌دهد که در ایام تعطیل مدارس، انواع بزهکاری در میان کودکان و نوجوانان گسترش می‌یابد. کارشناسان تعلیم و تربیت معتقدند که "تربیت " و " آموزش " فرایند مستمریست که در هیچ دوره ای از عمر انسان بویژه کودکان و نوجوانان نباید متوقف شود، متاسفانه در فصل تابستان که درهای مدرسه بسته می‌شود انگار فرایند تربیت هم دچار رکود و توقف  می‌گردد.

نتيجه‌گيري و پيشنهادات
بند اول تا چهارم اصل سوم قانون اساسی  بعنوان خط مشی اساسی دولتها در جمهوری اسلامی بر بهره‌گیری سازنده و اصولی ازاوقات برای امت اسلامی به ویژه آینده سازان جامعه تکیه و تاکید دارد. لذا برای اوقات فراغت بعنوان یک اصل اساسی پیشنهاد می‌شود.
1- تلاش برای ارتقاء سطح آگاهیهای عمومی در همه زمینه ها با استفاده صحیح از رسانه های گروهی و نشریات
 برای این امر توجه به مطبوعات، تهیه و تولید فیلم های مناسب، تقویت هنرهای نمایشی به ویژه تئاتر – توسعه کتابخانه ها و قرائت خانه ها ایجاد نمایشگاه های دائمی و موزه ها به منظور گسترش فرهنگ مطالعه و اختصاص فراغت به این امر باید جدی گرفته شود.
2- ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا و مبارزه با کلیه مظاهر فساد 
باورود به دنیای مجازی و تغذیه فکری جوانان از این طریق می‌توان در مقابله با نبرد سایبری با مظاهر بیگانه به موفقیت رسید و اتخاذ یک تدبیر همه جانبه از سوی دولت در هماهنگ سازی نهادها و ارگانهای مجری طرحهای اوقات فراغت می‌تواند در ساماندهی فعالیتها و بهره گیری اصولی ازامکانات مفید افتد و بخش بیشتری ازجامعه در پوشش فعالیتهاقرار گیرد تا ارتقاء اخلاقی جامعه فراهم گردد.